آشنایی با انواع تست روانشناسی
انواع مختلف تست روانشناسی از مهم‌ترین ابزارها در سنجش سلامت روان هستند و متخصص سلامت روان، روان‌شناس و روان‌پزشک صلاحیت انجام این تست‌ها را بر عهده دارند. تست‌های روانشناسی انواع مختلفی دارند و می‌توانند اطلاعات کاملی از وضعیت روحی و شخصیتی فرد ارائه کنند. مهم‌ترین نکته‌ای که در انجام تست‌های روانشناسی باید مدنظر قرار گیرد، پاسخگویی صادقانه به این سؤالات است.
کاربرد انواع تست روانشناسی
تست‌های روانشناسی کاربردهای متفاوتی دارند و از آن‌ها می‌توان برای اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت استفاده کرد. اولین و مهم‌ترین دلیل استفاده از این تست‌ها را می‌توان خودشناسی و شخصیت شناسی دانست. افراد برای اینکه بتوانند از توانایی‌ها و ویژگی‌های شخصیتی خود اطلاعاتی را کسب کنند، به سراغ تست‌های روانشناسی می‌روند. تست‌های روانشناسی می‌توانند به شما کمک کنند که بتوانید در زمینه رشد فردی و اجتماعی، سبک زندگی، فرزند پروری، روابط اجتماعی و مشاوره شغلی به باورهایی از خود دست پیدا کنید.
درواقع این تست ها به شما کمک می کند که با زوایای کمتر دیده شده یا پنهان وجود خود ارتباط برقرار کنید. خودآگاهی را می‌توان از مهم‌ترین مزایای تست‌های روانشناسی دانست. گاهی از این تست ها می توان در محیط کاری و آموزشی نیز بهره برد و از برخی از آن‌ها برای تشخیص اختلالات و بیماری‌های روانی مانند افسردگی، اضطراب و استرس نیز استفاده می‌شود. آزمون‌های روانشناسی را می‌توان به صورت کتبی یا شفاهی و یا به‌صورت فردی و گروهی نیز انجام داد. (مشاوره افسردگی چیست؟)
آیا می‌توان به طور کامل به نتایج تست های روانشناسی اکتفا کرد؟
انسان موجود پیچیده‌ای است و همیشه نمی‌توان به نتایجی که از این تست ها به دست می‌آید به طور کامل اکتفا کرد. ممکن است که افراد در شرایط مختلف رفتارها و عملکردهای خاصی را از خود بروز دهند که قابل پیش‌بینی نباشد. تست‌های روانشناسی اطلاعاتی را از تفکر، احساس، هیجان، رفتار و واکنش فرد را جمع‌آوری و ارائه می‌کند. در این تست ها تکنیک‌هایی به‌کار برده می‌شود که می‌تواند به ناخودآگاه انسان دسترسی پیدا کند و عملکرد و شخصیت فرد را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
شاید بتوان در یک نگاه اهداف و مزایایی را که تست‌های روانشناسی دنبال می‌کنند در چند ردیف جای داد. مهم‌ترین آن‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد.
- خودآگاهی و درک درست
- دست‌یابی به تفاوت‌های فردی
- تشخیص علت و زمینه رفتارهای خاص
- غربالگری شغلی و اجتماعی
- ابزاری برای تشخیص در جایگاه‌های تحصیلی
- روان‌سنجی
- آزمایش‌های تحقیقاتی
- رشد سازمانی و فردی
دسته‌بندی‌های مختلفی برای تست‌های روانشناسی وجود دارد که بر اساس کارایی که از آن‌ها مورد انتظار است، مشهور ترین و پرکاربردترین آن‌ها را در زیر باهم بررسی می‌کنیم.
- تست های شخصیت شناسی
در تست هایی که با عنوان تست شخصیت مرسوم هستند، با مطرح کردن سؤالاتی درباره رفتارها، احساسات، ویژگی‌های رفتاری و محیطی، نگرش‌ها و حتی اختلالات بالینی را در افراد مورد ارزیابی و بررسی قرار می‌دهیم. در حقیقت می‌توان گفت که در هر آزمون شخصیت دو متغیر مورد برای اندازه‌گیری یا مقایسه قرار می‌گیرد. از نمونه‌های بسیار محبوب و پرکاربرد تست های شخصیت می‌توان به تست MBTI اشاره کرد که در آن از طریق یک پرسش‌نامه فردی به شناسایی نوع شخصیت، نقاط ضعف و قوت و حتی اولویت‌های فرد پرداخته می‌شود.
این تست معتبر شخصیت شناسی برای اولین بار توسط یک مادر و دختر به نام‌های کاترین بریگز و ایزابل بریگز مایرز در سال 1943 در جهان انتشار یافت و در حال حاضر می‌توان آن را در ردیف معتبرترین و کاربردی ترین تست‌های روانشناسی قرار دارد که در طول روز مورد استفاده بسیاری از افراد قرار می‌گیرد. این تست به صورت رایگان از طریق سایت های روانشناسی ارائه می‌شود و شما می توانید با صرف چند دقیقه وقت از بسیاری از زوایای روحی و شخصیتی خود آگاهی‌های مفیدی را کسب کنید.
این تست می تواند افراد را در جهت خودشناسی، یافتن استعدادهای ذاتی و شخصیتی، بهبود روابط کاری و اجتماعی و حتی در انتخاب همسر و ازدواج نیز یاری کند. چهار معیار اصلی که برای هر شخص در تست روانشناسی MBTI مطرح است این است که افراد را در گروه های درون‌گرایی و برون‌گرایی، حسی یا شهودی، منطقی یا احساسی، قضاوت گر و ادراکی قرار می‌دهد و در واقع به بیش عمیقی از شخصیت افراد دست پیدا می‌کند. (آشنایی با: تست مشاوره قبل از ازدواج)
دومین تست روانشناسی معروف و پر مصرف تست شخصیت MMPI است که بیشترین کاربرد آن برای تشخیص بیماری‌های روانی است. این تست چندوجهی است و فرد پس از پاسخگویی به سوالات آن مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. این آزمون از اواخر سال 1930 توسعه پیدا کرد. این تست در حال حاضر در نسخه‌های مختلفی قابل دسترسی است. این آزمون به این شکل طراحی شده است که دارای ده مقیاس مختلف است و با هر مقیاس به یک الگو یا شرایط روان‌شناختی دست پیدا می کنیم.
خودبیمارانگاری، افسردگی، هیستری، انحراف روانی، مردانگی و زنانگی، پارانویا، ضعف روانی اعم از اضطراب، افسردگی و رفتارهای جبری و اختلال‌های وسواس، شیدایی، درون‌گرایی اجتماعی، روان‌پریشی و اسکیزوفرنی از طریق این آزمون قابل تشخیص است. این تست روانشناسی را می‌توان یک آزمون معتبر برای سنجش سلامت روان دانست که به راحتی قابل دسترسی است و می‌توانید آن را از سایت های معتبر روانشناسی برگزار کنید.
- تست های هوش هیجانی
دسته دوم از تست هایی که کاربرد زیادی در روانشناسی دارد و افراد برای انجام آن پیگیری‌هایی را صورت می‌دهند، انواع تست های مربوط به هوش هیجانی است. آگاهی از این بهره هوشی می‌تواند مشکلات بسیاری از افراد را در زمینه‌های شغلی و عاطفی و اجتماعی برطرف کند. در این تست روانشناسی افراد را در شرایطی قرار می‌دهد که بتوانند احساسات خود را در موقعیت خاص تصور کرده و به آن‌ها پاسخ دهد. زمانی را در نظر بگیرید که مجبور شده‌اید سر کسی فریاد بزنید یا بی‌دلیل گریه کنید.
آیا توانایی کنترل احساسات برای شما سخت است؟ ما باید احساسات خشم و غم خود را کنترل و نظارت کنیم تا بتوانیم از موقعیت‌های بحرانی زندگی عبور کنیم. شناسایی این احساسات و توانایی‌های لازم در آن به ما کمک می‌کند که مدیریت لازم را بر اوضاع خود داشته باشیم. یک تست هوش هیجانی با ارائه موقعیت‌های مختلف به آزمون دهنده، وارد چرخه احساسات فرد می‌شود.
آزمون هوش هیجانی یک نمونه از تست‌های روانشناسی است که برای شما بسیار مفید است و صداقت یک فرد را برای ارزیابی دقیق EQ [ضریب عاطفی] بسیار ضروری است و باعث می‌شود که روش هایی برای بهبود ناکارآمدی‌های فرد در این زمینه ایجاد شود. آنچه مهم است نتایج حاصل از این تست برای شما است و در بیشتر موارد دیده شده است که افرادی با EQ بالاتر نسبت به دیگران زندگی می کنند از رضایت و موفقیت بیشتری در تمامی زمینه‌ها برخوردار هستند. هوش هیجانی در افراد مختلف دارای نوسان های بسیاری است که عوامل بسیاری در آن دخیل هستند.
- تست های بهره هوشی یا IQ
دسته دیگری از تست های پرکاربرد و محبوب در روانشناسی تست هایی هستند که فرد با استفاده از آن‌ها می‌تواند از میزان بهره هوشی خود اطلاع پیدا کند. این آزمون برای فرد بسیار مهم است و می‌تواند آگاهی‌هایی را از میزان دانش و خرد فردی به دست آورد که برای همه ارزشمند است و حتی برخی از آزمون‌های شغلی و استخدامی نیز سوالاتی در این زمینه مطرح می‌شود.
انواع مختلفی از تست های هوشی یا IQ وجود دارد که ریون یکی از مشهور ترین آن‌ها است. این آزمون برای افراد 5 سال به بالا قابل استفاده است و از 60 سوال تشکیل شده است. طراحی این آزمون توسط فردی به نام جان کارلیل ریون در سال 1936 انجام شد و علاقه‌ای که این شخص به مطالعه در مورد کودکان داشت باعث شد که از این آزمون به عنوان ابزاری برای سنجش توانایی‌های کودکان و رفع مشکلات آن‌ها استفاده شود.
البته این آزمون برای بزرگسالان نیز قابل استفاده و استناد است و اطلاعات معتبری را در اختیار شما قرار می‌دهد. این آزمون به سه شکل طراحی شده است و تعداد سوالات تصویری در آن بسیار زیاد است. با انجام این تست روانشناسی می‌توان به آگاهی‌هایی از تفکر، تحلیل و حل مساله و درک مفاهیم در فرد دست پیدا کرد.
- تست های عصبی و روانشناسی
دسته دیگری از تست‌های روانشناسی مربوط به بخش شناخت در حیطه توانایی‌های شناختی است. هدفی که از این تست ها دنبال می‌شود، ارزیابی توانایی‌های شناختی افراد است و این تست‌های روانشناسی با این هدف طراحی و برگزار می‌شود. در واقع می‌توان گفت که تست‌های عصب‌روان‌شناختی مهم‌ترین تست‌های روانشناسی هستند که از آن‌ها برای ارزیابی بیماری‌هایی مانند آلزایمر، آسیب مغزی و اختلالات عاطفی مانند افسردگی یا اضطراب استفاده می‌شوند.
این دسته از تست‌های روانشناسی به فرد کمک می‌کند که ریشه اصلی مشکلات خود را پیدا کند و پزشکان برای درمان آن اقدامات موثرتری را پیاده کنند. با انجام این تست ها حافظه، زبان، عملکرد اجرایی، زوال عقل، عملکرد بینایی فضایی و سایر عوامل ارزیابی می‌شوند.
- تست‌های روانشناسی تحصیلی
یکی از انواع تست‌های روانشناسی را می‌توان تست های تحصیلی دانست که دارای تنوع بسیاری هستند و یکی از معتبرترین آن‌ها تست چندگانه گاردنر است که به آزمون هوش نه گانه نیز مشهور است. این تست روانشناسی در حقیقت فرد را از 9 جنبه مورد ارزیابی قرار می‌دهد و انواع هوش، موسیقیایی، منطقی ریاضی، طبیعت‌گرا، هستی‌شناسی، بین فردی، بدنی جنبشی، تجسمی، کلامی و زبانی و همچنین درون فردی را شناسایی می‌کند.
اگر بخواهیم تعریف درستی از این تست ارائه کنیم. در واقع باید آن را یک آزمون استعدادیابی در نظر بگیریم که بر اساس آن می‌توانیم در زمینه‌های انتخاب شغل و مشاوره تحصیلی، مدیریت کارکنان و دست‌یابی به خودشناسی راه گشا باشیم. از مزیت های اصلی این تست نسبت به سایر تست ها جامعیت آن در نتیجه است، پس از انجام آزمون فرد اطلاعات کاملی را از شرایط خود کسب می کند و می تواند مبنایی برای بسیاری از انتخاب های زندگی و روابط بین فردی در شخص باشد.
