دلایل دیر حرف زدن کودک و راه های درمان آن

دلایل دیر حرف زدن کودک؛ وقتی نوبت به رشد گفتار و زبان کودکان می‌رسد، بسیاری از والدین از خود می‌پرسند: « بچه‌ها دقیقاً از چه سنی می‌توانند صحبت کنند؟» یک کودک 2 ساله‌ی معمولی می تواند حدود 50 کلمه را حفظ باشد و بگوید و جملاتی با دو یا سه کلمه بسازد. در سن 3 سالگی، دایره‌ی لغات آنها به حدود 1000 کلمه افزایش می یابد و آنها می‌توانند از جملات سه یا چهار کلمه‌ای استفاده کنند.

تأخیر در گفتار کودک که با نام آلالیا نیز شناخته می‌شود، باعث می‌شود تا کودک به طور طبیعی قادر به برقراری ارتباط کلامی نباشد. اگر کودک دو تا سه ساله‌ شما به مهارت زبانی‌ای که ذکر شد نرسیده ممکن است تأخیر در گفتار داشته باشد.

البته نباید فراموش کنیم که هر کودک مسیر و سرعت خودش را برای رشد دارد و این اعداد صرفاً از طریق آمار به دست آمده و نمی‌شود خیلی به آن‌ها استناد کرد. شاید کودک شما با سرعت کمتری مراحل رشدی را طی می‌کند و فقط زمان بیشتری نیاز دارد. از هر پنج کودک، یک کودک با سرعتی کندتری نسبت به همسالان خود مهارت گفتاری‌اش را شکل می‌دهد. گاهی اوقات کودکان تا قبل از ورود به مهدکودک به این تاخیر غلبه می کنند. با این حال، تأخیر گفتار می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل اساسی باشد که نیازمند درمان باشد بهتر است به این نشانه بی‌توجه نباشیم.

نشانه های تاخیر در گفتار کودکان

کودکان با علایم زیر به احتمال زیاد درگیر مشکلات گفتاری شده‌اند. اگر متوجه یک یا چند مورد از این نشانه‌ها در کودک خود شدید بهتر است فوراً به متخصصین گفتار درمانی رجوع کنید:‌

• در نیاوردن  صداهای نرم و کوتاهی مانند “اووو”، “آووو”، “آآآ” و “آآآه” یا صداهای دیگری در 2ماهگی.
• استفاده نکردن از کلمات ساده مانند “مامان” یا “بابا” استفاده کنند در 18 ماهگی.
• استفاده‌ی کمتر از 25 کلمه در 2 سالگی.
• استفاده نکردن از هیچ عبارت دو کلمه‌ای در دو نیم سالگی.
• استفاده‌ی کمتر از 2000 کلمه در سه سالگی.
• و در نهایت اگر کودک شما در هر سنی نتواند کلماتی که آموخته را دوباره به زبان آورد.

دلایل تأخیر در گفتار کودکان

عواملی متعددی در دیر حرف زدن کودک دخیلند. با دانستن علل مختلف این عارضه می‌توان سریع‌تر و مؤثرتر برای درمان اقدام کرد و از به وجود آمدن این بیماری جلوگیری کنیم.

تأخیر در بلوغ

درصد قابل توجهی از کودکانی که مشکل تکلم دارند صرفاً هنوز به مرحله‌ی حرف زدن در فرایند رشدشان نرسیده‌اند. این عارضه در پسران شایع‌تر است و سابقه‌ی خانوادگی نقش مهمی دارد. این مشکل در آن‌ها معمولاً تا قبل از ورود به مدرسه حل می‌شود.

فقدان تعامل

اگر والدین با کودکشان ارتباط کلامی خوبی برقرار نکنند و کودک حرف زدن را از آممکن است در گفتار با تاخیر مواجه شود.

تولد زودرس

نوزادان نارس ممکن است در نتیجه تولد زودهنگام دچار تاخیر در تکلم شوند.

اختلالات رشدی

کودکان مبتلا به اختلالات رشدی مانند اختلال طیف اوتیسم یا سندرم داون ممکن است با تاخیر در تکلم مواجه شوند.

کم شنوایی

اگر کودک در شنوایی مشکل داشته باشد، می تواند بر توانایی او در رشد مهارت های گفتاری و زبانی تأثیر بگذارد.

دوزبانگی

یک محیط خانه‌ی دو زبانه می‌تواند باعث تأخیر موقتی‌ای در شروع هر دو زبان شود. این تأخیر طبیعی است و معمولاً کودک قبل از پنج سالگی به هر دو زبان مسلط می شود.

سابقه خانوادگی

سابقه خانوادگی اختلالات گفتار و زبان نیز خطر تاخیر در گفتار را در کودک افزایش می‌دهد.

شرایط محیطی

محرومیت‌های اجتماعی مثل، فقر، مسکن نامناسب، سوء تغذیه  تأثیر نامطلوبی بر رشد گفتار می‌گذارد.

تروماها

گاهی یک حادثه‌ی ناگوار می‌تواند رشد طبیعی کودک را مختل کند. حوادثی مثل فوت یکی از والدین، تصادف، سوء استفاده‌ی جنسی و … .

فلج مغزی

تاخیر در گفتار در کودکان مبتلا به فلج مغزی شایع است. تأخیر گفتار اغلب در افراد مبتلا به فلج مغزی آتتوید رخ می‌دهد.

مشکلات عصبی

در برخی موارد، تاخیر در گفتار از مشکلات عصبی مانند اختلالات تشنج تاشی می‌شود.

ناتوانی ذهنی

کودکان دارای ناتوانی ذهنی اغلب دارای تأخیرهای رشدی گسترده ای هستند که بر گفتار و زبان و یادگیری، رشد اجتماعی، عاطفی و جسمی آنها تأثیر می گذارد. این بچه ها ممکن است در یادگیری و تلفظ کلماتی که دیگران بتوانند آن را درک کنند مشکل داشته باشند. آنها همچنین ممکن است در کنار هم قرار دادن جملات یا درک معنا دچار مشکل شوند.

اختلال در دهان و دندان

بسیاری از کودکان مبتلا به تاخیر در گفتار، مشکلات دهانی-حرکتی دارند، که مشکلی در نواحی مسئول گفتار در مغز است. این امر هماهنگی لب ها، زبان و فک را برای ایجاد صداها دشوار می کند. این کودکان همچنین ممکن است مشکلات دهانی-حرکتی دیگری مانند مشکلات تغذیه داشته باشند.

مطالعه بیش‌تر: درمان اختلال یادگیری کودکان

راه‌های درمان تأخیر در گفتار کودک

مهمترین نکته‌ای که باید در مورد اختلالات کلامی در کودکان به خاطر بسپارید این است که تشخیص و درمان زودهنگام بسیار مهم است تفاوت قابل توجهی ایجاد می کند. با مداخله و درمان حرفه‌ای می‌توانیم از آسیب‌های اتمالی و جبران ناپذیر جلوگیری کنیم. راه‌های ساده‌ای هم وجود دارند تا شاید بشود درخانه تأخیر در حرف زدن کودکان را برطرف کرد.

دیدن متخصص

اولین و مهم‌ترین راه برای درمان اختلالت گفتاری دیدن متخصصین در این حوزه است. راه‌های بعدی را بعد از مشورت با پزشک امتحان کنید. در صورتی که کودک دچار تاخیر در گفتار باشد، بهتر است به متخصصین گفتار درمانی (Speech-Language Pathologists) مراجعه کنید. این متخصصین درک و شناخت وضعیت گفتار و زبان کودک را دارند و می‌توانند با بررسی و ارزیابی دقیق بیمار، به تشخیص درست نوع و شدت تاخیر گفتاری کودک بپردازند و برای آن‌ها برنامه درمانی مناسب تدوین کنند که می‌اوند شامل استفاده از سمعک باشد.

همچنین، در بعضی موارد، بهتر است با پزشک فوق تخصصی گوش، حلق و بینی (ENT) مشورت کنید تا مشکلات فیزیکی مانند بیماری‌های گوش و حلق که ممکن است باعث تاخیر در گفتار شوند، بررسی شود.کمک گرفتن از متخصصین رفتار درمانی هم بسیار مؤثر است. رفتار درمانی می تواند به کودکان مبتلا به اختلالات رشدی مانند اختلال طیف اوتیسم کمک کند تا مهارت های ارتباطی خود را بهبود بخشند و بر موانع رشد گفتار غلبه کنند.

مطالعه بیش‌تر: مشاوره کودک

درمان توسط والدین

والدین همچنین می‌توانند از طریق فعالیت‌ها و تمرین‌هایی که توسط یک گفتاردرمانگر توصیه می‌شود، روی رشد گفتار و زبان با کودک خود کار کنند تمرین‌هایی مثل:

صحبت کردن با خود

درباره کاری که انجام می دهید حرف بزنید. چیزی که در دست گرفته‌اید، کاری  که انجام می دهید، آنچه می بینید، احساستان و آنچه می شنوید، بو یا مزه می کنید همه را توصیف کنید. در مورد همه‌ی اینها صحبت کنید! کودک می‌شنود و یاد می‌گیرد.

نکته‌ی کلیدی در اینجا این است که از جملات و عبارات و کلمات ساده استفاده کنید طوری که مناسب درک فرزندتان باشد. به عنوان مثال، اگر کودک هنوز صحبت نمی‌کند یا هر بار فقط از یک کلمه استفاده می‌کند، باید از عبارات تک کلمه‌ای و دو کلمه‌ای مانند (توپ. پرتاب کردن. پرتاپ کردن توپ) استفاده کنید.

اگر کودک عمدتاً از کلمات تکی استفاده می کند اما شروع به کنار هم قرار دادن چند عبارت دو کلمه‌ای می کند، هنگام صحبت با او از عبارات دو کلمه ای زیادی استفاده کنید، اما در عین حال از عبارات سه کلمه ای و همچنین چند کلمه‌ای هم استفاده کنید. هر چه قدر که ممکن است کلمات و عبارات را صبورانه تکرار کنید. فرزندان ما از طریق تکرار بهتر یاد می گیرند.

گفتگوی موازی

این استراتژی بسیار شبیه استراتژی «صحبت با خود» است، اما به جای اینکه در مورد کاری که انجام می دهید صحبت کنید، در مورد کاری که کودک انجام می دهد صحبت کنید. می‌توانید اشیایی را که کودک استفاده می‌کند، کارهایی که انجام می‌دهد، احساسش، آنچه می‌شنود را توصیف کنید.

بسط کلمات

در این روش هر چه کودک می گوید بردارید و یک کلمه به آن اضافه کنید. اگر کودک می‌گوید «توپ»، می‌توانید بگویید «توپ می‌خواهم»، «توپ من»، «توپ قرمز»، «پرتاب توپ » یا هر چیز دیگری که حاوی کلمه توپ با یک کلمه دیگر باشد. اگر کودک هنوز چیزی نمی گوید، می توانید از حرکات او استفاده کنید. هر زمان که به چیزی اشاره کرد یا اشاره ای کرد تا با شما ارتباط برقرار کند، کلمه ای را که همراه با آن حرکت است بگویید. می‌توانید نام چیزی را که به آن اشاره می‌کند بگویی و توصیفش کنید.

زبان اشاره

زبان اشاره یکی از روش‌های کمک به کودکان با تأخیر در تکلم است. این روش برای کودکانی کارآمد است که هنوز نمی‌توانند کلمات را به طور صحیح تلفظ کنند یا دچار مشکل در بیان کلمات هستند. این شیوه به کودکان کمک می‌کند تا با استفاده از حرکات دست‌هایشان و بیان علائم و نشانه‌های دیگر، به جای استفاده از کلمات، ارتباط برقرار کنند و روی بیان احساسات و نیازهای خود متمرکز شوند. این روش  برای کودکانی که به دلیل اختلالات تکلمی دچار اضطراب و فشار عصبی هستند مناسب است.

کتاب خواندن

برای فرزندتان با صدای بلند کتاب بخوانید. شنیدن واضح صدای کلامت و مواجه شدن با کلمات تازه دایره‌ی لغات کودک را افزایش می‌دهد در بهبود وضعیتش مؤثر است.

آواز خواندن

آیا می دانستید که کودک شما ممکن است بتواند قبل از اینکه بتواند یک جمله کامل را بیان کند، آهنگی بخواند؟ آواز خواندن در واقع یک راه عالی برای کمک به مشکل گفتاری  کودکان است زیرا می‌تواند می تواند به تقویت دایره لغات کودک کمک کند.

مطالعه بیش‌تر: تحریک الکتریکی مغز TDCS