زوج درمانی هیجان مدار (EFT)
همه زوج ها در زندگی خود چالش هایی را پشت سر می گذارند. گاهی این چالش ها مادی است و گاهی عاطفی، جسمی و غیره. وجود چالش در زندگی یک موضوع کاملا عادی است. اما واکنش زوج های مختلف به مشکلات با یکدیگر متفاوت است. زوج هایی که به تنهایی نمی توانند از پس مشکلات شان بر بیایند می توانند از روش های زوج درمانی استفاده کنند.
زوج درمانی جلسات درمانی است که تمرکز اصلی روان درمانگر در این جلسات، حل مشکلات و بهبود زندگی زوج ها است. زوج درمانی هیجان مدار (EFT) یکی از محبوب ترین از شاخه های زوج درمانی است. در این شاخه نیز زوج درمانگر با توجه به قواعد و قوانین خاص این رشته برای حل مشکلات زوج ها تلاش می کند.
زوج درمانی هیجان مدار (EFT) به چه معناست؟
درمان هیجان مدار یا همان ای اف تی یکی از شاخه های زوج درمانی است که برای اولین بار در دهه هشتاد میلادی و توسط دو نفر از روانشناسان به نام های لزلی گرینبرگ و سو جانسون تدوین شده است. به صورت کلی درمان هیجان مدار خود از سه رویکرد سیستمیک مینوچین، تجربه‌گرایی راجرز و دلبستگی بالبی تشکیل شده است. تمرکز اصلی ای اف تی حل مشکلات زوج ها است. اما روان درمانگران از راه حل های این رویکرد روان درمانی برای حل مشکلات خانواده ها و یا حل مشکلی فردی اشخاص نیز استفاده می کنند.
هدف از انجام زوج درمانی هیجان مدار (EFT) چیست؟
هدف اصلی این رویکرد ایجاد پیوند عاطفی بین همسران است. این هدف بر اساس تحقیقاتی که جان بالبی در حدود 40 سال پیش انجام داده شکل گرفته است. در آن زمان بالبی بعد از تحقیقات پیوسته خود به این نتیجه رسید که یکی از نیازهای درونی انسان ها دریافت آرامش و احساس دلبستگی نسبت به اطرافیانشان است. این احساس دلبستگی می تواند عاملی برای کوچک کردن مشکلات بین زوجین و در نهایت علاقه مند کردن بیشتر آن ها نسبت به هم باشد.
البته طی تحقیقاتی که انجام شده دانشمندان پی برده اند که وابستگی هم به نوعی یک عامل بقای انسان است. زیرا این دلبستگی می تواند منجر به آرامش، عشق و حمایت در برگسالی شود.
تاریخچه ایجاد زوج درمانی هیجان مدار
همانطور که پیش از این گفتیم زوج درمانی هیجان مدار اولین بار در سال 1980، توسط دو روانشناس به نام های سو جانسون و لس گرینبرگ تدوین شده است. این نوع درمان به دلیل کمبود مداخلات مشخص و معتبر در روابط زوجین ابداع شده است.
سو جانسون و لس گرینبرگ رویکرد روان درمانی هیجان مدار را براساس نظریه های زیر ابداع کرده اند.
نظریه دلبستگی
نظریه دلبستگی ارتباط بین مادر و نوزاد را بررسی کرده و تشابه این ارتباط را با رابطه ای که بین افراد مختلف وجود دارد، بررسی می کند. نظریه دلبستگی به سادگی می تواند درک انسان را نسب به چرایی احساس ترسی که بعد از خیانت یا هرگونه آسیب دیگری از طرف دیگر رابطه می بیند، بالا ببرد.
نظریه ساختاری
نظریه ساختاری می گوید انسان ها در خلاء و تنهایی زندگی نمی کنند بلکه برای انجام بسیاری از کارهای خود به همکاری افراد دیگر نیاز دارند. درواقع تمرکز این نظریه بر نحوه تعامل و ارتباط بین افراد است.
نظریه انسان گرایانه – بالینی
نظریه اخری که زوج درمانی هیجان مدار (EFT) براساس آن تدوین شده، نظریه انسان گرایانه- بالینی است. این نظریه بیان می کند که انسان ها ظرفیت بسیار بالایی برای رشد دارند. همچنین این نظریه تاکید می کند که واکنش‌های هیجانی با نیازهای انسان، سازگاری مثبتی دارند.
زوج درمانی هیجان مدار برای رفع چه مشکلاتی مفید است؟
به صورت کلی این رویکرد روان درمانی می تواند در رفع مشکلات زیر مفید باشد.
- استرس ناشی از تروما (ضربه روحی)
- استرس ناشی از تغییر خانواده یا تغییر شیوه زندگی
- افسردگی
- جرو بحث
- عدم صمیمیت یا عدم وابستگی
- استرس خانواده
روان درمانگر چطور با روش روان درمانی هیجان مدار به زوج ها کمک می کند؟
در این روش روان درمانگر با استفاده از ریشه یابی مشکلاتی که بین زوج ها وجود دارد، دلایل اصلی مشکلات و تنش های آن ها را پیدا می کند. بعد از آن نیز بدون هیچ رفتار ملامت آمیزی در قبال زوج ها به آن ها کمک می کند تا تنش ها و هیجانات خود را کنترل و مشکلات را به مرور رفع کنند.
مطالبی که در کارگاه های هیجان مدار بیان می شود شامل چیست؟
به صورت کلی زوج درمانی هیجان مدار (EFT) 9 جلسه است. روان درمانگر در چهار جلسه ابتدایی نحوه ارتباط و تعامل زوج ها با یکدیگر را بررسی می کند و سپس با اطلاعاتی که به دست آورده به زوج ها کمک می کند تا اختلاف نظرهایی که با یکدیگر دارند را کاهش دهند. در جلسات 5 تا 7 نیز روان درمانگر به کمک خود زوجین راه هایی مناسب برای ایجادروابط عاقلانه و مستحکم تر پیدا می کنند. دو جلسه آخر نیز مروری بر پیدا کردن راهکارها و تثبیت آن ها است.
بررسی مراحل مختلف زوج درمانی هیجان مدار
- مشخص کردن مسائل کلیدی و مشکل ساز
- مشخص کردن الگوهای منفی تعامل که با بروز هر مسئله ای افزایش پیدا کرده و مشکل ساز می شوند.
- شناسایی هیجانات و ترس های ناشناخته مرتبط با دلبستگی زوج ها توسط روان درمانگر
- پی بردن زوج ها به فاصله عاطفی خود از طریق بیان هیجانات، نیازهای دلبستگی و ترس هایشان
- کمک روان درمانگر به زوجین در بیان نیازهای دلبستگی و احساسات عمیق خود
- راهنمایی هر یک از زوجین در زمینه پذیرش نیازهای دلبستگی شریک عاطفی خود
- زوج ها یاد می گیرند که چطور نیازها و احساسات خود را بیان کنند و با شریک عاطفی خود تعامل داشته باشند.
- روان درمانگر سبک های جدید گفتگو و نحوه ارتباط با همسر برای حل مشکلات را به زوجین یاد می دهد.
- در مرحله آخر نیز زوجین یاد به طور کامل یاد میگریند که چطور در همه شرایط، تمام مهارت هایی که در طی جلسات زوج درمانی هیجان مدار یا دگرفته اند را در زندگی خود به کار ببندند و به واسطه آن ها اختلافات خود را حل کنند.
زوج درمانی هیجان مدار برای چه افرادی مناسب است؟
به صورت کلی این نحوه روان درمانی برای زوج هایی موثر است که هنوز به حل مشکلات خود و همسر خود امید دارند و کمی احساسات را در روابط خود به خرج می دهند. این نکته را هم باید در نظر بگیرید که روان درمانی هیجان مدار برای افرادی که احساسات خود را به درستی به کار نمی بندند، اصلا مناسب نیست. هسته اصلی این رویکرد روان درمانی احساس افراد است به همین دلیل کسانی که اهمیت خاصی برای این موضوع قائل نیستند، نمی توانند در به کار بستن راهکارهای آن موفق باشند.
سخن آخر
در این مقاله سعی کردیم به درستی رویکرد زوج درمانی هیجان مدار (EFT) را به شما خوانندگان عزیز معرفی کنیم. اگر شما نیز در روابط خود با همسرتان دچار مشکلات عاطفی شده اید می توانید با کمک روانشناسان کلینیک پیروزی اختلافات تان را حل کنید.
