دلایل ابتلا به اختلال کندن مو چیست و چگونه درمان می‌شود؟

اختلال کندن مو: از وسواس تا راه های درمان

اگر شما هم دچار تمایل شدید به کندن مو از قسمت ‌های مختلف بدن مانند موی سر، مژه ‌ها، ابروها، ریش یا سبیل هستید و نمی ‌توانید این میل را کنترل کنید، به‌گونه ‌ای که موجب کاهش اعتماد به نفس، احساس شرم یا دوری از اجتماع شده است، ممکن است به اختلال کندن مو یا تریکوتیلومانیا مبتلا باشید.

اختلال کندن مو یک اختلال رایج در جوامع امروزی است که معمولاً ریشه در استرس، اضطراب و وسواس فکری-عملی دارد. این مشکل نیاز به درمانی اساسی دارد و نمی ‌توان آن را صرفاً با داروهای تجویزی به‌ طور کامل و دائمی برطرف کرد.

در این مقاله، به‌ طور جامع به بررسی این اختلال و مؤثرترین روش ‌های درمان آن پرداخته ‌ایم. اگر به دنبال راهکارهای علمی و کاربردی برای مقابله با این مشکل هستید، با ما همراه باشید.

آشنایی با اختلال کندن مو 

اختلال کندن مو، که با نام تریکوتیلومانیا نیز شناخته می ‌شود، یک اختلال روانشناختی است که در آن فرد به دلیل استرس، اضطراب یا فشارهای روحی، به طور مداوم و غیرقابل ‌کنترل موهای سر، ابرو، مژه یا ریش خود را می‌ کند.

این رفتار وسواسی و تکرارشونده، به مرور باعث کم‌ پشتی یا طاسی در نواحی مختلف بدن می ‌شود که خود منجر به افزایش اضطراب، کاهش اعتمادبه ‌نفس و تشدید مشکل می ‌گردد.

به طور کلی، اختلال کندن مو نوعی رفتار وسواسی-جبری است که فرد برای کاهش تنش ‌های درونی خود به کندن موها روی می ‌آورد، اما این عمل نه‌ تنها مشکل را حل نمی ‌کند، بلکه به مرور آن را تشدید می ‌نماید.

معیارهای اختلال کندن مو

• فرد به طور مداوم موهای خود را می کند و در نتیجه، بعضی قسمت های سر یا سایر اندام های او بدون مو می شود.
• فرد به طور مکرر برای کاهش یا متوقف کردن مو کندن تلاش کرده است.
• مو کندن باعث می شود در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر جنبه های مهم زندگی رنج شخصی یا نابسامانی شدید به وجود آید.
• علت مو کندن یک عارضه پزشکی عمومی نیست. (مثلا، نوعی بیماری پوستی)
• سمپتوم های یک اختلال روانی دیگر نمی توانند دلیل بهتری برای مو کندن باشند. (مثلا، مو کندن به دلیل اشتغال ذهنی به ظاهر فیزیکی در اختلال بادی دیسمورفیک).

(انجمن روانشناسی آمریکا، راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی DSM-5-TR، دکتر مهدی گنجی، تهران، ساوالان)

عوارض تریکوتیلومانیا (اختلال کندن مو)

اگرچه اختلال کندن مو ممکن است در نگاه اول چندان جدی به نظر نرسد، اما می ‌تواند تأثیرات منفی قابل توجهی بر زندگی فرد مبتلا داشته باشد، از جمله:

اختلالات عاطفی

بسیاری از مبتلایان به این اختلال احساس شرمندگی، تحقیر و خجالت را تجربه می‌ کنند. این وضعیت می ‌تواند به کاهش عزت ‌نفس، افسردگی و اضطراب منجر شود.

مشکلات در روابط اجتماعی و شغلی

ریزش مو ناشی از این اختلال ممکن است باعث شود فرد از موقعیت‌ های اجتماعی و کاری اجتناب کند. برخی افراد برای پوشاندن نواحی بدون مو از کلاه‌ گیس یا مژه مصنوعی استفاده می ‌کنند.

آسیب به پوست و مو

کندن مداوم موها می ‌تواند باعث زخم، عفونت پوست سر یا سایر نواحی بدن شده و در مواردی رشد مجدد مو را به‌ طور دائمی مختل کند.

دلایل ابتلا به اختلال کندن مو

وسواس کندن مو یا تریکوتیلومانیا یک اختلال پیچیده است که علت دقیق آن هنوز به‌ طور کامل مشخص نشده است. با این حال، متخصصان بر این باورند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و روانشناختی در بروز این مشکل نقش دارد.

برخی از عوامل مؤثر در افزایش احتمال ابتلا به این اختلال عبارت ‌اند از:

سابقه خانوادگی

اگر یکی از اعضای خانواده دچار این مشکل باشد، احتمال بروز آن در سایر افراد نیز بیشتر است.

سن شروع

معمولاً این اختلال در بازه سنی ۱۰ تا ۱۳ سالگی آغاز می ‌شود و ممکن است تا سال ‌های بعد ادامه پیدا کند.

وجود سایر مشکلات روانشناختی

افسردگی، اضطراب و اختلال وسواس فکری-عملی می ‌توانند زمینه‌ ساز این مشکل باشند.

تجربه استرس و فشارهای روحی

قرار گرفتن در موقعیت ‌های تنش ‌زا می ‌تواند رفتار کندن مو را تشدید کند.

با توجه به این عوامل، شناسایی و کنترل عوامل محرک می ‌تواند نقش مهمی در مدیریت این اختلال داشته باشد.

روش‌ های درمان تریکوتیلومانیا (اختلال کندن مو)

درمان اختلال کندن مو هنوز به‌ طور کامل مورد تحقیق قرار نگرفته است، اما راهکارهایی برای کاهش یا توقف رفتار کندن مو وجود دارد. این روش ‌ها شامل تکنیک ‌های مختلفی می ‌شوند که در اینجا به برخی از آن‌ ها اشاره می ‌کنیم:

   1.تغییر عادت ‌ها از طریق آموزش

در این روش درمانی، که به رفتار درمانی شناخته می‌ شود، فرد آموزش می ‌بیند که چگونه موقعیت ‌های تحریک‌ کننده برای کندن مو را شناسایی کند و با استفاده از جایگزین‌ های مناسب، این رفتار را کنترل نماید. به عنوان مثال، در شرایط پر استرس، به جای کندن مو، فرد می ‌تواند یک توپ استرس را فشار دهد تا تنش خود را کاهش دهد.

   2.درمان شناختی

در این نوع درمان، فرد به شناسایی و بررسی باورهای نادرستی که در رابطه با کندن مو دارد، پرداخته و می ‌آموزد که چگونه می ‌تواند این باورها را تغییر دهد.

   3.درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد

در این روش، فرد یاد می ‌گیرد که بدون نیاز به انجام رفتار کندن مو، به تمایل خود نسبت به آن واکنش نشان دهد و آن را بپذیرد.

    4.دارو درمانی

اگرچه هیچ دارویی به‌ طور خاص برای درمان این اختلال توسط سازمان غذا و دارو تایید نشده است اما برخی داروها می‌ توانند به کنترل علائم بیماری کمک کنند. این داروها ممکن است تنها تأثیر موقت داشته باشند و در صورتی که رفتار درمانی همزمان انجام نشود، علائم دوباره برگردند. داروها همچنین می‌ توانند به کاهش افسردگی یا علائم OCD کمک کنند.

داروهای متداول برای درمان اختلال کندن مو عبارتند از:

– فلوکسیتین

– فلاووکسامین

– لیتیوم کربنات

– سرترالین

– پاروکستین

   5.اقدامات خانگی برای مدیریت اختلال

برخی روش ‌ها وجود دارند که فرد می ‌تواند به‌ طور مستقل در منزل به آن‌ ها پرداخته و در کنترل این اختلال کمک کند، مانند:

– فشردن توپ استرس یا استفاده از ابزارهای مشابه

– ایجاد تنش در ماهیچه ‌ها با فشردن دست به ‌وسیله یک توپ

– استفاده از اسباب ‌بازی ‌های بی ‌قراری

– پوشیدن کلاه تنگ

– استحمام برای کاهش اضطراب

– ورزش منظم

– تنفس عمیق برای کاهش میل به کندن مو

– کوتاه نگه داشتن موها

این روش ‌ها می ‌توانند به فرد کمک کنند تا رفتار خود را کنترل کند و از تکرار آن جلوگیری نماید.

در نهایت، اختلال کندن مو یا تریکوتیلومانیا یک اختلال روانشناختی پیچیده است که به ‌طور مستقیم بر زندگی فرد تأثیر می ‌گذارد و نیاز به درمان تخصصی دارد. این اختلال معمولاً به دلیل اضطراب، استرس یا عوامل روانی دیگر ایجاد می ‌شود و ممکن است به صورت مکرر و غیرقابل کنترل بروز پیدا کند. روش ‌های مختلفی برای درمان این اختلال وجود دارد که شامل رفتار درمانی، درمان شناختی، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، و دارو درمانی است. علاوه بر این، فرد می‌ تواند از تکنیک ‌های خانگی مانند استفاده از اسباب ‌بازی ‌های بی ‌قراری، ورزش کردن و کوتاه نگه داشتن موها برای کاهش تمایل به کندن مو استفاده کند. برای بهبود و درمان این اختلال، مراجعه به یک متخصص ضروری است. کلینیک پیروزی با کادر تخصصی و تجربه در حوزه درمان اختلالات روانشناختی، خدمات مؤثری در این زمینه ارائه می ‌دهد و می ‌تواند به شما در مدیریت و بهبود اختلال کندن مو کمک کند.