اختلال شخصیت اسکیزوئید: نگاهی به تشخیص، سبب‌شناسی و درمان
افرادی که دچار اختلال شخصیت اسکیزوئید هستند، معمولاً تمایلی به برقراری ارتباط‌های صمیمی یا مشارکت در روابط اجتماعی ندارند. این افراد اغلب سرد و بی‌احساس به نظر می‌رسند، چون توانایی کافی برای نشان دادن احساسات یا ایجاد دلبستگی عاطفی ندارند. روابط عاشقانه یا نزدیکی‌های عاطفی برای آن‌ها جذابیتی ندارد. همین باعث می‌شود دیگران تصور کنند نسبت به احساسات اطرافیان بی‌تفاوت هستند.
اختلال اسکیزوئید در مقایسه با اسکیزوفرنی شیوع بیشتری دارد، ولی در میان اختلالات شخصیت چندان رایج نیست. دلیل مشخصی برای بروز این ویژگی‌های شخصیتی یافت نشده است. به نظر می‌رسد مردان بیش از زنان درگیر آن می‌شوند. اگر می‌خواهید با نشانه‌های مهم اختلال اسکیزوئید و راه‌های کنترل آن آشنا شوید، در ادامه این مقاله از سایت کلینیک روانشناسی پیروزی اطلاعات مفیدی در اختیارتان قرار می‌گیرد.
اختلال شخصیت اسکیزوئید چیست؟
افرادی که به اختلال شخصیت اسکیزوئید مبتلا هستند، معمولاً تمایلی به ارتباط با دیگران ندارند و در ابراز احساساتشان محدود عمل می‌کنند. این افراد اغلب سبک زندگی‌ای کناره‌گیرانه دارند و علاقه‌ای به صمیمیت یا وابستگی نشان نمی‌دهند. با اینکه در محیط‌های کاری می‌توانند وظایف خود را انجام دهند، اما در برقراری روابط عمیق و معنادار ناتوان‌اند.
افرادی که درگیر اختلال شخصیت اسکیزوئید هستند، بیشتر وقت خود را به تنهایی می‌گذرانند، ذهنشان درگیر خیال‌پردازی‌های طولانی است. گاهی دلبستگی شدیدی به حیوانات خانگی پیدا می‌کنند. مشاغلی که نیاز به تعامل اجتماعی ندارند (مثل نگهبانی در شیفت شب) برایشان مناسب‌ترند. بسیاری از این افراد خود را بیمار نمی‌دانند و احساس نیاز به تغییر هم ندارند.
علائم اختلال شخصیت اسکیزوئید معمولاً از اوایل بزرگسالی ظاهر می‌شود. به صورت فاصله‌گیری عاطفی و اجتماعی بروز می‌یابد. در طبقه‌بندی اختلالات شخصیت در DSM-5، اسکیزوئید در گروه خوشه A قرار دارد؛ گروهی که افراد آن به دلیل رفتارهای عجیب، غیرمعمول یا منزوی شناخته می‌شوند. دو اختلال دیگر در این خوشه عبارت‌اند از: شخصیت پارانوئید و شخصیت اسکیزوتایپی.
معیارهای شناسایی اختلال شخصیت اسکیزوئید
برای تشخیص اختلال شخصیت اسکیزوئید، باید الگوی پایدار کناره‌گیری اجتماعی و ضعف در ابراز احساسات بین‌فردی وجود داشته باشد. این الگو معمولاً از اوایل بزرگسالی آغاز می‌شود و در موقعیت‌های مختلف دیده می‌شود. اگر فرد دست‌کم چهار مورد از ویژگی‌های زیر را داشته باشد، ممکن است دچار این اختلال باشد:
-
تمایلی به ایجاد روابط نزدیک (حتی با اعضای خانواده) ندارد و از آن‌ها لذتی نمی‌برد.
-
بیشتر وقت‌ها فعالیت‌های فردی را ترجیح می‌دهد.
-
تمایل جنسی بسیار کم یا غایب نسبت به دیگران.
-
بی‌علاقگی به فعالیت‌هایی که دیگران آن‌ها را لذت‌بخش می‌دانند (در صورت در دسترس بودن).
-
نبود روابط صمیمی یا نزدیک (به‌جز بستگان درجه یک).
-
بی‌تفاوتی نسبت به تحسین یا انتقاد دیگران.
-
ابراز عواطف محدود در تعاملات بین‌فردی.
🔸 توضیح مهم: این نشانه‌ها نباید ناشی از اسکیزوفرنی، اختلال خلقی با ویژگی‌های روان‌پریشانه یا سایر اختلالات روانی شدید باشند. همچنین نباید نتیجه آسیب‌های جسمی مانند بیماری‌های نورولوژیکی باشند.
اگر این علائم پیش از شروع اسکیزوفرنی یا سایر اختلالات روانی ظاهر شوند، ممکن است به عنوان «شخصیت اسکیزوئید پیش‌مرضی» در نظر گرفته شوند.
علت بروز اختلال اسکیزوئید
علت دقیق اختلال اسکیزوئید مشخص نیست. با این حال، پژوهش‌ها به عوامل ژنتیکی، سابقه آسیب‌های روانی حل‌نشده و اشتراکاتی با اختلالات شخصیتی دیگر مانند اسکیزوتایپی یا حتی اسکیزوفرنی اشاره دارند. به همین دلیل، گاهی SPD نوعی اختلال نزدیک به اسکیزوفرنی تلقی می‌شود.
تشخیص این اختلال بر پایه بررسی‌های بالینی است. گاهی تفکیک آن از شرایطی مانند اوتیسم (به‌ویژه با علائم مشترک در ابراز اجتماعی) دشوار است.
علائم ممکن است از نوجوانی یا حتی اواخر دوران کودکی آشکار شوند.
برای شناخت بیشتر افراد مبتلا به اوتیسم، نشانه‌ها و روش‌های درمان آن مقاله مربوط به اختلال طیف اوتیسم را مطالعه کنید.
راهکارهای درمانی برای اختلال شخصیت اسکیزوئید
با وجود چالش‌های عاطفی و اجتماعی، افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید با درمان مناسب می‌توانند کیفیت زندگی خود را بهبود ببخشند. در ادامه، رویکردهای درمانی مؤثر آورده شده است:
۱. روان‌درمانی فردی
یکی از مؤثرترین روش‌ها برای کمک به بیماران مبتلا به اختلال اسکیزوئید، استفاده از درمان شناختی-رفتاری تعدیل‌شده است. درمانگر در محیطی امن، بدون فشار و تهاجم به حریم فرد، به او کمک می‌کند تا الگوهای فکری و رفتاری خود را بهتر بشناسد و اصلاح کند.
۲. گروه‌درمانی و تمرین مهارت‌های اجتماعی
گرچه افراد مبتلا به اختلال اسکیزوئید ممکن است از شرکت در جمع اجتناب کنند، اما گروه‌درمانی کنترل‌شده می‌تواند فرصتی برای یادگیری تعاملات اجتماعی و تجربه همدلی در فضای امن فراهم کند.
۳. دارو درمانی در صورت نیاز
داروها معمولاً نقش کمکی دارند. در صورت وجود مشکلات همراه مانند اضطراب یا افسردگی، ممکن است پزشک داروهایی برای مدیریت علائم تجویز کند. داروها جایگزین روان‌درمانی نیستند، اما مکمل مؤثری محسوب می‌شوند.
مشاورین مجرب ما در کلینیک روانشناسی پیروزی به بهبود اختلال شخصیت اسکیزوئید و درمان آن با استفاده از روش‌های علمی و تجربه کاری خود در این زمینه کمک شایانی می‌کنند.
جمع‌بندی
اگرچه اختلال شخصیت اسکیزوئید حالت پایدار و مزمنی دارد، اما این به معنای عدم امکان پیشرفت نیست. با کمک روان‌درمانی تخصصی و حمایت خانوادگی، افراد مبتلا می‌توانند از انزوای شدید فاصله بگیرند و ارتباطات معنادارتری را تجربه کنند.
اگر یکی از نزدیکان‌تان دچار این اختلال است، به‌جای اجبار به معاشرت، سعی کنید او را در فعالیت‌های دو نفره همراهی کرده و دعوت به جلسات خانواده‌درمانی کنید.
کلینیک روانشناسی پیروزی با بهره‌گیری از تیمی مجرب از روان‌درمانگران و متخصصان سلامت روان، آماده ارائه درمان‌های متناسب با ویژگی‌های فردی مراجعان است.
از روان‌درمانی فردی تا گروه‌درمانی و مشاوره خانواده، این مرکز فضایی حرفه‌ای، امن و محرمانه فراهم می‌کند تا مراجعان بتوانند به‌تدریج مهارت‌های اجتماعی را تقویت کرده و کیفیت زندگی خود را بهبود دهند. جهت رزرو وقت مشاوره می‌توانید با ما تماس بگیرید یا به صورت اینترنتی نوبت خود را دریافت کنید.
دریافت نوبت:
شماره تماس یپروزی: 
۰۲۱۷۷۴۳۱۶۴۹
شماره تماس قیطریه: 02126456903
ساعات کار
| روزهای هفته | 8:00 – 17:00 |
| پنج شنبه | با هماهنگی |
| جمعه | تعطیل |
تماس:۰۲۱-۷۷۴۳۱۶۴۹
آخرین مطالب
روش‌های تشخیص و درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی (سایکوپات)
سایه‌های تاریک شخصیت: نگاهی روان‌شناختی به اختلال شخصیت ضد اجتماعی حتماً تاکنون با اصطلاح «سایکوپات» یا اختلال شخصیت ضد اجتماعی برخورد کرده‌اید. این اختلال رفتاری معمولاً با بی‌توجهی، بی‌احساسی و نادیده گرفتن حقوق دیگران [...]
علائم و روش‌های درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید چیست؟
اختلال شخصیت اسکیزوئید: نگاهی به تشخیص، سبب‌شناسی و درمان افرادی که دچار اختلال شخصیت اسکیزوئید هستند، معمولاً تمایلی به برقراری ارتباط‌های صمیمی یا مشارکت در روابط اجتماعی ندارند. این افراد اغلب سرد و بی‌احساس [...]
