آیا نوسانات خلقی شدید شما نشانه اختلال شخصیت مرزی است؟

بررسی ویژگی ها و نشانه های اختلال شخصیت مرزی

افرادی که به اختلال شخصیت مرزی مبتلا هستند، اغلب در روابط صمیمی دچار نوسانات شدید می ‌شوند. آن‌ ها ممکن است رفتارهای ناگهانی، احساسی و گاه خطرناک از خود نشان دهند و از درون، احساس ناامنی و ترس شدیدی از تنها ماندن داشته باشند. این افراد به شدت نیازمند توجه و پذیرش از سوی دیگران ‌اند و تلاش می ‌کنند با چسبیدن به اطرافیان، از رها شدن جلوگیری کنند.

اگر کنجکاو هستید درباره اختلال شخصیت مرزی بیشتر بدانید یا در اطرافتان با چنین افرادی روبه ‌رو شده ‌اید، ادامه مطلب را در سایت کلینیک مشاوره و روانشناسی پیروزی دنبال کنید تا این اختلال را از جنبه‌ های مختلف بررسی کنیم.

اختلال شخصیت مرزی چیست؟

بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، تقریباً در تمامی جنبه ‌های زندگی ‌شان با مشکل مواجه ‌اند. آنها دچار مشکلاتی مانند نوسانات خلقی مستمر، روابط غیررضایت ‌بخش با دیگران، هویت مبهم و رفتارهای تکانشی هستند. طغیان‌ های خشم و دوره‌ های بحرانی به ‌طور فراوان در آنها دیده می ‌شود. به رغم این واقعیت که اکثر بیماران مبتلا به اختلال شخصیت مرزی باهوش و خلاق اند، به ندرت در توسعه استعدادهایشان از خود پیشرفتی نشان می ‌دهند.

آنها اغلب تحصیلات ‌شان را نیمه ‌کاره رها می ‌کنند، بیکار هستند و اگر مشغول به کار هم باشند، معمولاً پایین تر از سطح توانایی ‌شان است. خطر آسیب به ‌خود در این افراد، به ‌واسطه خودزنی و/یا سو مصرف مواد، بالاست. آنها در معرض خطر بالایی برای خودکشی قرار دارند و تقریباً ۱۰٪ از مرگ و میر در این افراد در نتیجه اقدام به خودکشی است. (اَرنود اَرنتز و هنی فن خندرن، طرحواره درمانی برای اختلال شخصیت مرزی، حسین زیرک و حسن حاجی پور، تهران، کتاب ارجمند)

معیارهای DSM-5-TR برای اختلال شخصیت مرزی

یک الگوی فراگیر از بی ‌ثباتی در روابط بین ‌فردی، خودانگاره، عاطفه و تکانشگری شدید که از اوایل بزرگسالی شروع شده و در زمینه ‌های مختلف وجود دارد، همان‌ طور که با پنج (یا بیشتر) از موارد زیر نشان داده می ‌شود:

1. تلاش ‌های دیوانه‌ وار برای اجتناب از رها شدن واقعی یا خیالی

(توجه: رفتار خودکشی یا خودزنی که در معیار 5 پوشش داده شده است، شامل این مورد نمی ‌شود.)

2. الگویی از روابط بین ‌فردی ناپایدار و شدید که به شکل متناوب بین بهترین و بدترین دانستن مشخص می شود. (یا عاشق یکی هستند یا ازش نفرت دارند).
3. وجود داشتن اختلال در هویت، خودانگاره یا احساس خود به ‌طور واضح و مداوم ناپایدار.

4. تکانشگری حداقل در دو زمینه که به طور بالقوه به خود آسیب می‌ رسانند (مانند خرج کردن، رابطه جنسی، سوء مصرف مواد، رانندگی بی احتیاط و پرخوری).

(توجه: رفتار خودکشی یا خودزنی که در معیار 5 پوشش داده شده است، شامل این مورد نمی ‌شود.)

5. رفتار مکرر خودکشی، ژست، تهدید یا رفتار خودزنی.
6. بی ثباتی عاطفی ناشی از واکنش‌پذیری مشخص خلق ‌و خو.
7. احساس پوچی مزمن.
8. خشم نابجا، شدید و ناپایدار، یا مشکل در کنترل خشم (مانند نمایش مکرر خلق و خو، عصبانیت مداوم، دعواهای فیزیکی مکرر).
9. افکار پارانوئیدی گذرا مرتبط با استرس یا علائم شدید تجزیه ‌ای.

علت بروز اختلال شخصیت مرزی چیست؟

در شکل‌گیری اختلال شخصیت مرزی، ترکیبی از عوامل درونی و بیرونی دست ‌به‌ دست هم می‌ دهند. پژوهش‌ ها نشان داده ‌اند که هم زمینه ‌های ژنتیکی و ساختارهای مغزی و هم تجربیات آسیب ‌زای دوران رشد، به‌ ویژه در کودکی، می ‌توانند در پیدایش این اختلال نقش ایفا کنند. با این حال، بسیاری از روانشناسان معتقدند که تاثیر خاطرات تلخ و تجربیات ناپایدار سال‌ های ابتدایی زندگی، به‌ ویژه سه سال اول، نقشی کلیدی دارد. برخی شرایطی که می ‌توانند زمینۀ بروز چنین اختلالی را فراهم کنند عبارت ‌اند از:

• بی ‌ثباتی رفتاری یا عاطفی مادر
• تجربه طرد شدن توسط اطرافیان نزدیک
• فقدان رابطه ‌ای امن و مطمئن با مراقبان در دوران خردسالی
• مشاجرات و کشمکش ‌های خانوادگی
• برخوردهای تنبیهی مکرر با کودک
  • نادیده گرفتن احساسات و نیازهای روانی کودک
  • والدینی که خود درگیر ناآرامی ‌های روانی یا رفتاری ‌اند
  • تجربه جدایی یا طلاق والدین

این عوامل می ‌توانند به مرور، بذر ناپایداری عاطفی و بحران هویتی را در ذهن کودک بکارند و در بزرگ‌ سالی به صورت اختلال شخصیت مرزی نمایان شوند.

تشخیص افتراقی

گاهی رفتارهای ناشی از اختلال شخصیت مرزی، چنان با اختلالات خلقی هم ‌پوشانی دارند که ممکن است اشتباه گرفته شوند. اگرچه امکان تشخیص همزمان هر دو وجود دارد، اما متخصص باید مراقب باشد که فقط با دیدن یک مقطع از رفتار فرد، عجولانه قضاوت نکند. شواهد و اطلاعات بلند مدت لازم است تا بتوان الگوی پایدار و مشخصی را به اختلال شخصیت مرزی نسبت داد و آن را از نوسانات کوتاه ‌مدت خلقی متمایز کرد.

درمان اختلال شخصیت مرزی

روان‌ درمانی

درمان انتخابی برای این اختلال «روان ‌درمانی» می ‌باشد که به‌ یک اندازه برای بیمار و درمانگر مشکل است. علت آن، بی ‌ثباتی و رفتار تکانشی (لحظه ‌ای) و همچنین استفاده از مکانیسم دفاعی «دو نیم ‌سازی» است.

(مکانیسمی که موجب می‌ شود شخصیت مرزی، متناوباً از درمانگر یا سایر افراد محیط بیزار شده یا آنان را به شدت دوست بدارد.) رفتار درمانی به خصوص آموزش مهارت های اجتماعی با استفاده از نوارهای ویدئویی که بیمار را در مشاهده ی تاثیر رفتارش بر دیگران توانا می کند مفید است. در کنار روان درمانی انفرادی، روان‌ درمانی گروهی نیز سودمند می ‌باشد.

دارودرمانی

برای اخذ نتایج بهتر، «دارودرمانی» به «روان‌ درمانی» اضافه می ‌شود.

از داروهای ضد جنون برای کنترل خشم و خصومت و دوره‌های پسیکوتیک گذرا و از داروهای ضد افسردگی برای بهبود خلق بیمار استفاده می شود. از دیگر داروهای مورد استفاده می توان به ضد‌تشنج‌ ها  و کربنات لیتیوم اشاره کرد. تجویز این داروها باید تحت ‌نظر روان‌ پزشک باشد. مصرف داروها باعث بهبود شرایط جسمی و روحی ما می‌شوند، اما در مواردی عوارض جانبی هم دارند. در مقاله زیر انواع داروهای ضد افسردگی را معرفی کردیم و به بررسی عوارض آن ها پرداختیم. برای مطالعه روی لینک زیر کلیک کنید.

مطالعه مقاله انواع داروهای ضد افسردگی 

جمع‌بندی

اختلال شخصیت مرزی یکی از اختلالات پیچیده روانی است که ممکن است ابعاد مختلف زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، بهره ‌گیری از روش ‌های درمانی مؤثر و حمایت حرفه ‌ای می ‌تواند به بهبود چشمگیر این وضعیت کمک کند. اگر خودتان یا یکی از نزدیکانتان نشانه‌ های این اختلال را دارد، تردید نکنید و از یک روانشناس کمک بگیرید. کلینیک پیروزی با بهره ‌مندی از متخصصان مجرب و دوره ‌های آموزشی کاربردی، همراه مطمئنی در مسیر شناخت، درمان و مدیریت این اختلال خواهد بود.