اختلال هویت گسسته: وقتی که یک ذهن، چندین شخصیت دارد!
اختلال هویت گسسته که به اختلال چند شخصیتی نیز شناخته می شود، نوعی اختلال روانی پیچیده است که باعث اختلال در حافظه، آگاهی، ادراک و عملکرد طبیعی ذهن می شود. شدت علائم این بیماری می تواند متغیر باشد؛ در برخی افراد خفیف است اما در موارد شدید، زندگی شخصی و شغلی فرد را به طور جدی تحت تأثیر قرار می دهد.
این اختلال ممکن است در هر سنی ظاهر شود، اما مطالعات نشان داده اند که زنان بیش از مردان در معرض ابتلا به آن هستند. برای آشنایی بیشتر با علائم، روش های تشخیص و راهکارهای درمانی این اختلال، ادامه این مقاله از سایت کلینیک روانشناسی پیروزی را دنبال کنید.
اختلال هویت گسسته چیست؟
اختلال هویت گسسته، که به نام های اختلال چند شخصیتی یا هویت پریشی نیز شناخته می شود، شرایطی است که فرد به طور غیرارادی و ناسالم از واقعیت فاصله می گیرد. این افراد دچار قطع ارتباط بین افکار، خاطرات، محیط، عملکردها و هویت خود می شوند.
علائم این اختلال طیفی گسترده دارد، از فراموشی های ناگهانی تا ظهور هویت های جایگزین که بسته به نوع و شدت اختلال متفاوت است. این علائم معمولاً واکنشی به تجربه های آسیب زا هستند و مغز برای محافظت از فرد در برابر خاطرات دردناک، آن ها را ایجاد می کند. شرایط استرس زا می توانند این نشانه ها را تشدید کرده و آشکارتر سازند. در نتیجه، افراد مبتلا ممکن است با مشکلاتی در زندگی روزمره روبه رو شوند.
درمان این اختلال معمولاً شامل روان درمانی و در برخی موارد دارودرمانی است. با اینکه درمان می تواند چالش برانگیز باشد اما بسیاری از افراد یاد می گیرند چگونه با این وضعیت کنار بیایند و زندگی سالم تر و پربارتری داشته باشند.
علائم اختلال هویت گسسته
افراد مبتلا به اختلال هویت گسسته ممکن است مجموعه ای از علائم جسمی، شناختی و رفتاری را تجربه کنند که زندگی روزمره آن ها را تحت تأثیر قرار می دهد. برخی از مهم ترین این علائم عبارت اند از:
- دردهای جسمانی نامشخص – احساس سردرد یا درد خفیف در برخی قسمت های بدن بدون علت پزشکی واضح.
- اختلال حافظه و گم شدن در زمان – فرد ممکن است فراموشی های ناگهانی و لحظه ای داشته باشد یا نتواند برخی اطلاعات شخصی خود را به یاد بیاورد، به‌گونه ای که این مشکل با فراموشی معمولی قابل توجیه نیست.
- تغییرات رفتاری آشکار – اطرافیان متوجه تغییرات چشمگیر و غیرعادی در رفتار بیمار می شوند که برای خود فرد غیرقابل توضیح است.
- تضاد در شخصیت و رفتار – فرد ممکن است در شرایط مختلف، شخصیت های متضادی را بروز دهد که با یکدیگر هماهنگ نیستند.
- خاطرات گمشده – دیگران ممکن است وقایعی را که فرد تجربه کرده، به او یادآوری کنند، اما بیمار هیچ گونه خاطره ای از آن ها ندارد.
- تغییر هویت گفتاری – فرد ممکن است خود را با نامی دیگر خطاب کند یا هنگام صحبت از ضمایر سوم شخص یا جمع مانند “ما” استفاده کند.
- شنیدن صداها در ذهن – این صداها معمولاً مربوط به شخصیت های مختلفی درون ذهن فرد هستند که ممکن است با او صحبت کنند یا گفتگوهای داخلی داشته باشند.
- حملات اضطراب و ترس شدید – فرد ممکن است دچار حملات ناگهانی ترس و اضطراب شود که دلایل آن مشخص نیستند.
- افسردگی عمیق در شخصیت اصلی – در بسیاری از موارد، شخصیت اصلی فرد دچار افسردگی می شود و احساس غم و بی انگیزگی را تجربه می کند.
- پارانویا و بی اعتمادی شدید – بیمار ممکن است دچار احساس بی اعتمادی افراطی نسبت به دیگران شود و آن ها را تهدیدی برای خود بداند.
- مسخ واقعیت– فرد ممکن است احساس کند که دنیای اطرافش غیرواقعی، دور یا تغییرشکل یافته است.
- خود دگر بینی– بیمار حس می کند که از بدن خود جدا شده است، گویی یک ناظر بیرونی است که به زندگی خود نگاه می کند.
این علائم بسته به شدت اختلال و تعداد هویت های درونی فرد، می توانند متفاوت باشند. تجربه های استرس زا و شرایط خاص ممکن است این نشانه ها را تشدید کرده و آن ها را آشکارتر سازند.
علل اختلال هویت گسسته
اختلالات تجزیه ای معمولا به عنوان راهی برای مقابله با تروما گسترش می یابند. اختلالات اغلب در کودکی شکل می گیرند. در معرض سواستفاده های طولانی مدت فیزیکی، جنسی یا عاطفی قرار می گیرند و یا در موارد نادر، محیط خانه ای که ترسناک یا بسیار غیر قابل پیش بینی است. فشار و جنگ یا بلایای طبیعی نیز می تواند اختلالات تجزیه ای را ایجاد کند. هویت شخصیت در دوران کودکی شکل می گیرد. بنابراین، یک کودک نسبت به یک بزرگسال بیشتر قادر خواهد بود تا خارج از خود قدم بردارد و تروما را که در فرد دیگری اتفاق می افتد مشاهده کند.
معرفی فیلم در رابطه با اختلال هویت گسسته
فیلم Split تکه تکه شدن ذهن
Split یک فیلم روانشناختی و مهیج محصول سال 2017 انگلستان است که به بررسی اختلال هویت گسسته یا چند شخصیتی می پردازد. این فیلم ما را با پیچیدگی های این اختلال و چالش های ناشی از آن آشنا می کند.
جیمز مک آووی در این فیلم نقش مردی را ایفا می کند که 33 شخصیت متفاوت در درون خود دارد. او که به اختلال هویت گسسته مبتلا است، اقدام به ربودن چند دختر نوجوان کرده و آن ها را در اتاقی مخفی در خانه اش زندانی می کند.
قهرمان داستان، دختری به نام کیسی (با بازی آنا تیلور-جوی) است که همراه با دو نفر از همکلاسی هایش توسط این مرد مرموز دزدیده می شود. رباینده که یکی از شخصیت های جیمز مک آووی به نام دنیس است، آن ها را در زیرزمینی زندانی می کند و وعده برنامه ای خاص را برایشان می دهد. در ادامه، دخترها متوجه می شوند که دنیس تنها یکی از شخصیت های درون ذهن این مرد است و شخصیت های دیگری نیز در او وجود دارند که هرکدام ویژگی های منحصربه فردی دارند.
در طول فیلم، با گذشته کیسی و کوین (یکی از شخصیت های اصلی در ذهن جیمز مک آووی) آشنا می شویم و در می‌یابیم که تجربیات تلخ و آسیب های روانی کودکی تأثیر عمیقی در شکل گیری شخصیت آن ها داشته است. کوین که در ذهنش 20 تا 23 هویت مختلف دارد، درگیر جدالی درونی میان این شخصیت ها است.
از سوی دیگر، کیسی نیز دختری ساکت، مرموز و منزوی است که در مدرسه توسط همکلاسی هایش مورد تمسخر قرار می گیرد. او که خود نیز تجربه های سختی در زندگی داشته، به نوعی با وضعیت کوین هم ذات پنداری می کند، اما دیگران این تفاوت هایش را درک نکرده و با او رفتار خوبی ندارند.
Split داستانی جذاب و پر از تعلیق ارائه می دهد که علاوه بر ایجاد هیجان، نگاهی عمیق به روان انسان و تأثیرات آسیب های گذشته بر ذهن و رفتار افراد دارد.
درمان اختلال هویت گسسته
درمان این اختلال نیازمند رویکردی جامع و تخصصی است که معمولاً شامل روش های روان درمانی، مدیریت علائم و در برخی موارد استفاده از دارو می شود. هدف اصلی درمان این اختلال، ارتقاء کیفیت زندگی فرد، کاهش علائم و کمک به ادغام هویت های متعدد است. در اینجا، برخی از روش های درمانی رایج برای اختلال هویت گسسته آورده شده است:
روان‌درمانی تحلیلی
این رویکرد به فرد کمک می کند تا به ریشه مسائل و تروماتیک های روانی خود پی ببرد و عوامل اصلی شکل گیری هویت های مختلف را شناسایی کند. تمرکز این روش بیشتر بر تجزیه و تحلیل تجربیات گذشته و روابط بین هویت ها است.
درمان شناختی-رفتاری
این درمان به فرد کمک می کند تا الگوهای فکری و رفتاری مضر را شناسایی و اصلاح کند. تکنیک های این روش شامل بازسازی نگرش های ذهنی، تمرین های آرامش بخش و آموزش مهارت های مقابله ای می باشد. در مقاله‌ای به طور کامل راجع به این نوع درمان صحبت کرده‌ایم. برای مطالعه این روی دکمه زیر کلیک کنید.
درمان مبتنی بر تروما
این رویکرد به فرد کمک می کند تا با تروماهای گذشته که ممکن است عامل اختلال باشند، روبه رو شده و آن ها را پردازش کند.
درمان تجزیه ای
این نوع درمان بر روی یکپارچه سازی هویت های مختلف فرد و تبدیل آن ها به یک هویت واحد و منسجم تمرکز دارد.
نتیجه گیری
اختلال هویت گسسته که پیشتر با نام اختلال شخصیت چندگانه شناخته می شد، یکی از انواع اختلالات تجزیه ای است که باعث از هم گسیختگی ارتباطات میان افکار، احساسات، خاطرات، رفتارها و هویت فرد می شود. این اختلال که گاهی تحت عنوان اختلال شخصیت شکاف نیز معرفی می شود، به طور عمده به عنوان یک مکانیسم مقابله ای در برابر استرس ها و فشارهای روانی شدید در نظر گرفته می شود.
افرادی که به اختلال هویت گسسته مبتلا هستند، معمولا دارای دو یا چند هویت مجزا و مستقل هستند که به طور متناوب و در زمان های مختلف، رفتار فرد را تحت کنترل می گیرند. هر یک از این هویت ها دارای ویژگی ها، پیشینه و تمایلات شخصی خاص خود است که باعث می شود فرد در شرایط مختلف، رفتار و واکنش های متفاوتی از خود نشان دهد.
اگرچه هیچ درمان پزشکی قطعی برای اختلال هویت گسسته وجود ندارد اما روان درمانی می تواند در مدیریت این اختلال و بهبود کیفیت زندگی فرد نقش مؤثری ایفا کند. با کمک درمان های روان شناختی، بیماران می توانند این اختلال را کنترل کرده و زندگی روزمره ی معمولی را تجربه کنند.
کلینیک پیروزی در زمینه کنترل علائم اختلال هویت گسسته، از جمله اختلال هویت گسسته، تجربه و تخصص کافی دارد و می تواند به افراد مبتلا در این زمینه کمک های مؤثری ارائه دهد.
دریافت نوبت:
شماره تماس یپروزی: 
۰۲۱۷۷۴۳۱۶۴۹
شماره تماس قیطریه: 02126456903
ساعات کار
| روزهای هفته | 8:00 – 17:00 |
| پنج شنبه | با هماهنگی |
| جمعه | تعطیل |
تماس:۰۲۱-۷۷۴۳۱۶۴۹
آخرین مطالب
اهمیت نقش پدر در تربیت فرزند و سلامت روان کودک چیست؟
نقش پدر در تربیت فرزند و سلامت روان کودک به دلیل اهمیت ویژه نقش مادری، برای مدت‌های طولانی تمرکز پژوهش‌ها در زمینه تأثیر والدین بر رشد کودکان، عمدتاً بر مادران بوده است. با این [...]
علائم اختلال نارکولپسی: چگونه بفهمیم دچار این اختلال هستیم؟
درباره اختلال نارکولپسی اختلال نارکولپسی یک اختلال عصبی است که با خواب آلودگی مفرط روزانه و حملات ناگهانی خواب همراه است. برخی مبتلایان علاوه بر خواب ناگهانی، دچار ضعف ناگهانی عضلانی یا کاتاپلکسی نیز [...]
