غلبه بر اضطراب اجتماعی؛ چرا از قرار گرفتن در جمع می‌ترسیم؟

اضطراب اجتماعی چیست و چطور می توان از آن عبور کرد؟

اضطراب اجتماعی که در گذشته به آن فوبیای اجتماعی گفته میشد، نوعی اختلال اضطرابی است که در آن فرد در موقعیت‌ های اجتماعی و تعاملات روزمره دچار استرس، نگرانی و خودآگاهی شدید می‌ شود. این اختلال می ‌تواند باعث شود فرد از برقراری ارتباط با دیگران یا حضور در جمع‌ های اجتماعی اجتناب کند زیرا همواره نگران قضاوت شدن یا اشتباه کردن است.

علائم این اختلال می ‌تواند از احساس خفیف اضطراب تا ترس شدید و فلج‌ کننده متغیر باشد و بر جنبه ‌های مختلف زندگی فرد، از جمله تحصیل، کار و روابط اجتماعی تأثیر بگذارد. اضطراب اجتماعی اگر درمان نشود، ممکن است کیفیت زندگی فرد را به شدت کاهش دهد.

در این مقاله، همراه ما باشید تا با علل اصلی اضطراب اجتماعی، علائم شایع آن و راهکارهای مؤثر برای درمان و مدیریت این اختلال بیشتر آشنا شوید. هدف ما این است که شما را در مسیر شناخت و رهایی از این اضطراب یاری کنیم تا بتوانید با اعتماد به نفس بیشتری در اجتماع حضور پیدا کنید.

اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟

اضطراب اجتماعی یکی از شایع ‌ترین اختلالات اضطرابی است که معمولاً توسط متخصصان تشخیص داده می ‌شود و از این نظر پس از اختلال اضطراب عمومی در جایگاه دوم قرار دارد. این اختلال حدود ۱۵ میلیون نفر از بزرگسالان آمریکایی را تحت تأثیر قرار داده است و تأثیرات آن می ‌تواند زندگی شخصی، حرفه ‌ای و اجتماعی افراد را به طور جدی مختل کند.

براساس آمار، تقریباً ۷ درصد از جمعیت ایالات متحده در طول یک دوره‌ی ۱۲ ماهه با نوعی از اختلال اضطراب اجتماعی دست و پنجه نرم می ‌کنند. علاوه بر این، برآوردهای دیگر نشان می ‌دهند که نرخ شیوع مادام ‌العمر این اختلال، یعنی احتمال اینکه فردی در طول زندگی خود به اضطراب اجتماعی مبتلا شود، چیزی حدود ۱۳ تا ۱۴ درصد است.

این آمارها نشان‌ دهنده اهمیت شناخت و مدیریت اضطراب اجتماعی است چرا که این اختلال نه تنها بر کیفیت زندگی افراد تأثیر می ‌گذارد، بلکه می ‌تواند منجر به مشکلات جدی ‌تری مانند انزوای اجتماعی، افسردگی و حتی اختلالات شغلی یا تحصیلی شود. آگاهی از شیوع این اختلال می ‌تواند به تشویق افراد برای جستجوی کمک و درمان مناسب کمک کند.

علائم اضطراب اجتماعی

• ترس از تصادفی رنجاندن دیگران
• عدم حضور در مدرسه یا محل کار به دلیل اضطراب
• ترس شدید از دیده شدن یا قضاوت شدن توسط دیگران
• ترس از مرکز توجه بودن
• ترس از اینکه دیگران متوجه اضطراب شخص شوند
• نگرانی شدید قبل از حضور در یک موقعیت اجتماعی
• اضطراب بیش از حد در موقعیت های اجتماعی روزمره و …

اضطراب اجتماعی و مشکلات جسمانی

اضطراب در موقعیت های اجتماعی اغلب با نشانه های برانگیختگی زیادی همراه است و برخی از این علائم، خود ممکن است منبع ترس و اضطراب باشند. برای مثال افرادی که اضطراب اجتماعی شدیدی دارند اغلب از علائمی هراس دارند که دیگران ممکن است متوجه آن شوند، مانند لرزش دست، عرق کردن، سرخ شدن صورت و لرزش صدا. شما در موقعیت های اجتماعی مختلف ممکن است نشانه های برانگیختگی یا هیجان را تجربه کنید:

• تپش قلب یا افزایش ضربان قلب
• تنگی نفس یا کلافه شدن
• سرگیجه یا احساس سبکی سر و سیاهی رفتن چشم ها (احساس منگی)
• مشکل در بلع، احساس خفگی، احساس وجود توده ای در گلو
• ضعف و لرزش
• سرخ شدن ناشی از خجالت یا رودربایستی
• تهوع، اسهال یا دل پیچه
• تعریق شدید و …

افراد مختلف هنگام مضطرب شدن علائم متفاوتی از خود نشان می دهند. بر اساس تحقیقات انجام شده، برخی افراد در این زمان نشانه های برانگیختگی زیادی را تجربه می کنند، در حالی که دیگر افراد، تنها دچار تعداد کمی از این علائم می شوند. برخی افراد هم در این زمان اصلا متوجه چنین نشانه هایی نمی شوند. (دکتر مارتین ام آنتونی و ریچارد پی سوینسون، غلبه بر کمرویی و اضطراب اجتماعی، امیرحسین سادات دربند، چاپ اول، یوشیتا)

پیامدهای اختلال اضطراب اجتماعی در عملکرد افراد

اختلال اضطراب اجتماعی با موارد فراوانی از ترک تحصیل و کاهش سلامت روانی، کارایی کارمندان، بازدهی در شغل، بدترشدن وضعیت اجتماعی-اقتصادی و کیفیت زندگی همراه است. اختلال اضطراب اجتماعی با مجرد بودن و بچه نداشتن، مخصوصا در مردان نیز مرتبط است. در حالی که زنان با احتمال بیشتری بیکار و بدون شغل هستند.

اختلال اضطراب اجتماعی همچنین رابطه همبستگی منفی با کیفیت دوستی ها دارد طوری که افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی در مقایسه با افراد غیر مبتلا به این اختلال می گویند که دوستی های آنها از صمیمیت کمتری برخورداند و حمایت گری کمتری در آنها وجود دارد. در بزرگسالان مسن تر، ممکن است در وظایف رسیدگی و فعالیت های داوطلبانه مشکل به وجود بیاید.

اختلال اضطراب اجتماعی همچنین مانع از فعالیت های تفریحی می شود. به رغم میزان رنج و ناکارآمدی اجتماعی مرتبط با اختلال اضطراب اجتماعی، فقط حدود نیمی از افراد مبتلا به آن در جوامع پردرآمد به دنبال درمان می روند و این کار را نیز معمولا بعد از 15 تا 20 سال تجربه کردن سمپتوم ها انجام می دهند. شاغل نبودن یک پیش بینی کننده قوی برای تداوم یافتن اختلال اضطراب اجتماعی است.

(انجمن روانپزشکی آمریکا، 1401، راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی DSM-5-TR، دکتر مهدی گنجی، جلد یک، ساوالان)

حقایقی درباره اضطراب اجتماعی

• از هر 7 نفر یک نفر به اختلال اضطراب اجتماعی دچار است.
• اختلال اضطراب اجتماعی سومین بیماری شایع روانپزشکی است.
• اختلال اضطراب اجتماعی یک بیماری پزشکی است.
• گناه شما نیست که اینگونه اید.
• اختلال اضطراب اجتماعی درمان پذیر است.

درمان اختلال اضطراب اجتماعی

یکی از مهم‌ ترین اصول موفقیت در درمان اضطراب اجتماعی، آموزش روانی است. آگاهی ‌بخشی به فرد مبتلا و اطرافیان او، از جمله اعضای خانواده یا شریک زندگی، درباره چرخه ‌ی اجتناب-تقویت، اولین گام در مسیر درمان است. زمانی که فرد و اطرافیانش این الگو را درک کنند، زمینه برای شروع روش ‌های درمانی مؤثر فراهم می ‌شود.

یکی از رایج ‌ترین و مؤثرترین روش ‌های درمان اضطراب اجتماعی، درمان شناختی رفتار  است که پایه ‌ای علمی و شواهد محور دارد. این روش به بیماران کمک می‌ کند تا علت اصلی احساس اضطراب خود را درک کنند و ابزارهای کاربردی برای کنترل و کاهش اضطراب را بیاموزند.

در طی فرایند درمان، بیمار مهارت ‌های مختلفی را فرا می‌گیرد. از جمله:

– تمرین‌ های مدیتیشن و مراقبه برای کاهش استرس و افزایش تمرکز.

– نقش ‌آفرینی و تمرین مهارت‌‌های اجتماعی که به بیمار کمک می ‌کند تعاملات روزمره خود را بهبود بخشد.

– مواجهه تدریجی با موقعیت‌های ترسناک، که به صورت نظام‌ مند انجام می‌ شود تا بیمار بتواند به تدریج بر ترس‌ های خود غلبه کند.

علاوه بر این، در روند درمان، بازسازی شناختی نیز نقش مهمی دارد. این تکنیک به بیمار کمک می‌ کند تا الگوهای فکری منفی و ناکارآمد خود را که منجر به ایجاد اضطراب می ‌شوند، شناسایی و اصلاح کند. ترکیب این روش‌ ها، به فرد اجازه می ‌دهد تا به مرور زمان توانایی روبه‌ رو شدن با موقعیت ‌های اجتماعی را به دست آورد و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشد.

نتیجه‌گیری

اضطراب اجتماعی می‌ تواند به ‌طور جدی کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد، اما با آگاهی و استفاده از روش ‌های درمانی مناسب، می ‌توان بر این چالش غلبه کرد و به آرامش و اعتماد به نفس بیشتری دست یافت.

درمان ‌های مؤثر مانند درمان شناختی رفتاری و تمرین ‌های مدیتیشن ابزارهایی ارزشمند برای کاهش اضطراب و بهبود روابط اجتماعی هستند. اگر شما یا یکی از عزیزانتان با این مشکل مواجه هستید، کلینیک روانشناسی پیروزی با ارائه رویکردهای علمی و شخصی‌ سازی ‌شده، همراه شما خواهد بود تا این مسیر را با موفقیت طی کنید. تنها کافی است اولین قدم را بردارید.