چه ارتباطی میان خواب و سلامت روان وجود دارد؟

ارتباط خواب و سلامت روان

همانطور که همه ما می دانیم یکی از موارد ضروری جهت داشتن سلامت روان، خواب با کیفیت و مناسب است. میزان و کیفیت خواب و سلامت روانی و عاطفی دارای ارتباط متقابل می باشند. برخی از اختلالات روانی مانند اضطراب یا افسردگی می توانند به خواب ما لطمه وارد کنند و همین نکته نیز منجر به بدتر شدن اختلال خواهد شد. مشکل در به خواب رفتن، مشکل در به خواب ماندن، احساس خستگی مداوم در طول روز و … نمود های عدم داشتن خواب مناسب هستند. خواب یکی از اصلی ترین راه ها برای بازیابی و تجدید قوای جسمی و همینطور ذهنی و روانی است و خواب نامناسب می تواند منجر به اختلالاتی همچون اضطراب، افسردگی، مشکلات حافظه و تمرکز، روان پریشی و … شود.

تاثیر نظم ساعات خواب و بیداری روی توانایی های ذهنی

همانطور که پیش تر اشاره کردیم، خواب به میزان مورد نیاز یکی از حیاتی ترین پایه های سلامت روانی و جسمی است که 7 الی 9 ساعت خواب طی شبانه روز برای بزرگسالان توصیه شده است. در حال حاضر یک پژوهش جدید اعلام کرده است که در کنار خواب کافی باید به نظم در ساعات آن هم توجه ویژه ای داشته باشیم.

طبق نتایج بدست آمده، ایجاد تغییرات مداوم در ساعات خواب و بیداری، رفته رفته باعث کاهش توانایی های تفکر و شناخت می شود. به بیانی دیگر، اگر حتی ما در طی شبانه روز 8 ساعت بخوابیم ولی ساعات خواب و بیداری مان دارای نظم نباشد، باز هم احتمال آسیب رسیدن به مغزمان وجود دارد.

این مطالعه، بر روی عادات خواب بیش از 800 نفر و در طول حدودا 20 سال انجام شده اما زمان های خواب و بیداری توسط افراد شرکت کننده در پژوهش اعلام شده که احتمال مقداری خطا در آن وجود دارد. با این وجود، پژوهشگران می گویند باید تلاش کنیم در تمام روزهای هفته ساعت مشخصی را برای خوابیدن و بیدار شدن در نظر بگیریم و حتی الامکان این ساعت را تغییر ندهیم.

خواب و افسردگی

یک نظرسنجی جدید پیرامون ارتباط خواب و سلامت روان نشان داده است که حدود 65 درصد از افراد بزرگسالی که خواب نامناسبی را تجربه می کنند، معمولا دچار سطوح خفیف یا شدیدی از اختلال افسردگی می شوند.

افرادی که حدود 2 تا 3 بار در هفته، شب ها در به خواب رفتن دچار مشکل می شوند و صبح ها به سختی بیدار می شوند، به سطوح بالاتری از افسردگی مبتلا هستند و حدود 50 درصد از بزرگسالانی که خواب شبانه کمتر از 7 تا 9 ساعت توصیه شده را دارند، سطوح خفیفی از علائم افسردگی در آنها وجود دارد. برای داشتن خواب راحت می بایست یک الگوی ثابت برای خود انتخاب کنید، در طول روز از خوابیدن به مدت طولانی بپرهیزید، طی روزهای هفته کمی ورزش کنید، زیاده از حد از تلفن همراه استفاده نکنید و مصرف کافئین را کاهش دهید.

ارتباط خواب با خلق و خوی افراد

همه افراد به این مسئله واقف هستند که خواب مناسب شبانه باعث داشتن انرژی بیشتر در طی روز شده و بالعکس، اگر در طی شب خواب کافی و مناسب نداشته باشیم در طی روز بدخلق می شویم، بی حوصلگی و کسلی را تجربه میکنیم و … به همین دلیل است که تاکید می کنیم خواب نقش مهمی در خلق و خو و همچنین عملکرد افراد دارد.

در دانشگاه پنسیلوانیا، محققان مطالعه ای را انجام دادند و در آن شرکت کنندگان را مجبور کردند که فقط 4 ساعت و نیم بخوابند نه بیشتر! بعد از یک هفته، طبق گزارشات شرکت کنندگان، مشخص شد که افراد، دچار افکار منفی زیاد شده و از لحاظ روحی روانی احساس خستگی کردند و بعد از اینکه شرکت کنندگان به مقدار کافی خوابیدند، تمامی این علائم برطرف شد. ما گفتیم که خواب روی خلق تاثیر چشمگیری دارد ولی باید بدانیم برعکس این حالت هم وجود دارد یعنی وضعیت روحی روانی نیز روی خواب تاثیر مختص به خود را می گذارد برای مثال اگر استرس شدید داشته باشید، بدن هورمون هایی را ترشح می کنند که به شما اجازه راحت خوابیدن را نمی دهند.

عوامل تاثیرگذار بر کیفیت خواب

سلامتی

قطعا برای شما هم پیش آمده وقتی دچار دردی همچون سردرد هستید، نمی توانید خوب بخوابید؛ مشکلات سلامتی مانعی قوی در برابر خواب خوب می باشند.

محیط

اتاق استراحت باید به شکلی باشد که برای شما تداعی کننده خواب باشد، تا جای ممکن باید عوامل حواس پرت کن را از اتاق خود بیرون نگه دارید.

نگرش

در تخت بیدار دراز کشیدن مخصوصا شب قبل از یک روز مهم می تواند شما را مضطرب کرده و این اضطراب، به خواب رفتن را دشوارتر می کند.

سبک زندگی

کارهایی وجود دارند که با انجام هر روزه ی آنها می توانید کیفیت خواب خود را بالا ببرید، مانند اینکه مصرف کافئین را محدود کنید.

راهکارهای درمانی بیخوابی

سعی کنید در طول روز به مدت طولانی نخوابید چرا که خواب در طول روز در نهایت منجر به بدبخوابی شبانه می شود. چرت های 20 الی 30 دقیقه ای می تواند در کاهش خستگی و افزایش انرژی تاثیرگذار باشد.

دوش گرفتن قبل از خواب می تواند به شما آرامش بیشتری ببخشد.

برای استراحت خود یک برنامه ریزی منظم داشته باشید و سعی کنید تحت هر شرایطی به آن پایبند باشید.

قبل از خواب چند دقیقه را به مدیتیشن اختصاص دهید.

در زمان های نزدیک به ساعت خواب از مصرف مواد کافئین دار جلوگیری کنید. نوشیدن قهوه، نوشابه و … در این زمان اصلا پیشنهاد نمی شود.

تماشای تلویزیون یا بازی با تلفن همراه می تواند آرامش ذهنی شما را به هم ریخته و به همین ترتیب استراحت راحت را مختل کند.

اگر فکر میکنید مشکلات شما ناشی از مسائل جدی مانند برخی از اختلالات روانی می باشد، حتما در اسرع وقت به پزشک و روانشناس مربوطه مراجعه کنید تا مشکل شما منجر به اختلالات دیگر نشود؛ اگر با تغییرات سبک زندگی که پزشک به شما توصیه کرد، بهبودی حاصل نشد، روان درمانی و دارودرمانی را باید مد نظر قرار دهید.

جمع بندی

در این مقاله سعی کردیم ارتباط بین خواب و سلامت روان را به طور کامل شرح دهیم و با تاثیرات آن روی ذهن آشنایی پیدا کنیم. در صورتی که فکر می کنید خود یا اطرافیانتان از اختلالاتی همچون بیخوابی، پر خوابی، وحشت شبانه یا … رنج می برید یا گمان می کنید مشکلات شما ناشی از یک وضعیت روانی مانند استرس یا اضطراب باشد، می توانید از طریق تماس با مرکز روانشناسی پیروزی زمانی را برای روان درمانی با مشاوران متخصص در نظر گرفته تا بتوانید روند درمان را آغاز کنید.