لالی انتخابی در کودکان؛ چرا برخی بچه‌ها در موقعیت‌های خاص حرف نمی‌زنند؟

لالی انتخابی چیست؟ علائم، علل و روش های درمان

لالی انتخابی یا موتیسم یکی از اختلالات اضطرابی است که باعث می ‌شود فرد در شرایط خاص اجتماعی مانند محیط مدرسه یا کار، توانایی صحبت کردن یا برقراری ارتباط را از دست بدهد. این مشکل معمولاً در دوران کودکی شناسایی می‌ شود.

شاید شما هم دیده باشید که برخی کودکان در موقعیت ‌های خاص از صحبت کردن خودداری می‌ کنند. در چنین شرایطی، بسیاری از والدین با فشار آوردن به کودک برای حرف زدن، ناخواسته او را دچار احساس شرمندگی و استرس بیشتری می ‌کنند. این رفتار اغلب از این باور ناشی می ‌شود که کودک عمداً از صحبت کردن خودداری می‌ کند یا لجبازی می‌ کند.

اما آیا تا به حال این احتمال را در نظر گرفته ‌اید که فرزندتان به دلیل اضطراب شدید توانایی برقراری ارتباط را از دست داده باشد؟ در چنین مواقعی، اصرار برای حرف زدن نه ‌تنها کمکی نمی‌ کند، بلکه می ‌تواند تأثیرات منفی عمیقی بر روان کودک بگذارد و حتی این اثرات تا دوران بزرگسالی ادامه پیدا کند.

در این مقاله از سایت کلینیک روانشناسی پیروزی قصد داریم شما را با مفهوم لالی انتخابی، علل آن و نحوه برخورد مناسب آشنا کنیم. همراه ما باشید.

لالی انتخابی چیست؟

لالی انتخابی اختلال نادری است که در آن کودکی که توانایی سخن گفتن را نشان داده است، به طور مداوم از صحبت کردن در یک یا چند موقعیت اجتماعی امتناع می کند. (APA، 1993)

تصویر معمول آن است که کودک در خانه صحبت می کند ولی از صحبت کردن با اشخاص بیرون از منزل حتی با بستگان نزدیک ناتوان است. در واقع این بچه ها کنترل کمی روی توانایی خودشان برای حرف زدن در مکان های عمومی تر دارند.

معیارهای سلکتیو میوتیسم یا لالی انتخابی

1. فرد در همه موقعیت های اجتماعی خاصی که در آنها از او انتظار می رود حرف بزند ساکت می ماند اما در سایر مواقع حرف می زند.
2. این موضوع در موفقیت و پیشرفت تحصیلی یا شغلی یا در ارتباط اجتماعی اختلال به وجود می آورد.
3. این مشکل حداقل یک ماه ادامه می یابد.
4. در مدرسه، این مشکل را نمی توان با یک اختلال ارتباطی بهتر توضیح داد یا این مشکل صرفا در طول اختلال طیف اوتیسم، اسکیزوفرنی، یا یک اختلال سایکوتیک دیگر روی نمی دهد. به عبارت دیگر، سلکتیو میوتیسم نباید با حرف نزدن در افراد مبتلا به سایر اختلالات، از جمله اختلالات ارتباطی، اختلالات عصبی رشدی، اسکیزوفرنی یا سایر اختلالات سایکوتیک و اختلال اضطراب اجتماعی اشتباه گرفته شود. (انجمن روانپزشکی آمریکا، 1401، راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی DSM-5-TR، دکتر مهدی گنجی، جلد یک، ساوالان)

چه عواملی در بروز لالی انتخابی نقش دارند؟

علت دقیق لالی انتخابی به طور کامل شناخته نشده است، اما عوامل مختلفی می‌ توانند احتمال بروز آن را افزایش دهند. از جمله این عوامل می ‌توان به دیر سازگار شدن با موقعیت ‌های جدید، تمایل به اجتناب از موقعیت ‌های نا آشنا در دوران کودکی، سابقه خانوادگی اختلالات اضطرابی (از جمله لالی انتخابی)، مشکلات گفتاری یا زبانی و تأثیرات ژنتیکی اشاره کرد. هر یک از این عوامل ممکن است به ‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در شکل‌ گیری این اختلال نقش داشته باشند.

یک فیلم عالی که در زمینه این اختلال ساخته شده است، فیلم (پدر آن دیگری) می باشد.

در این فیلم رفتارهای اشتباه اطرافیان در مورد کودکان دارای ناتوانی را می بینیم، فشارهای وارد بر اعضای خانواده را درک میکنیم، با راهکارهای غلطی که معمولا از آنها استفاده می شود، آشنا می شویم و در نهایت نقش آفرینی زیبای مادربزرگ که راه درمان را باز می کند…

اقدامات خانواده برای کمک به کودک مبتلا به لالی انتخابی

خانواده می ‌تواند نقش بسیار موثری در حمایت از کودک مبتلا به لالی انتخابی ایفا کند. این اقدامات می ‌توانند شامل موارد زیر باشند:

1. ایجاد احساس امنیت و ارزشمندی در کودک

خانواده باید به کودک نشان دهد که در محیطی امن و پذیرفته‌ شده قرار دارد. ایجاد فضایی آرام و محبت ‌آمیز که کودک بتواند بدون ترس یا استرس خود را ابراز کند، اهمیت بسیاری دارد.

2. کاهش احساس شرم و خشم در کودک

والدین باید تلاش کنند شرایطی را فراهم کنند که کودک احساس شرم یا خشم نسبت به خود نداشته باشد. این کار می ‌تواند با اجتناب از سرزنش کودک، نشان دادن پذیرش بی‌ قیدوشرط و حمایت عاطفی تحقق یابد.

3. آگاهی ‌بخشی به اطرافیان درباره این اختلال

خانواده باید اطرافیان، به ‌ویژه معلمان، دوستان و اقوام نزدیک را درباره لالی انتخابی و روش ‌های صحیح برخورد با کودک آموزش دهد. این آگاهی ‌بخشی می‌ تواند به کاهش فشارهای اجتماعی که کودک احساس می‌ کند کمک کند.

4. تمرکز بر توانایی‌ها و تقویت اعتماد به نفس کودک

والدین باید به نقاط قوت و توانایی ‌های کودک توجه بیشتری کنند. تشویق و حمایت از موفقیت ‌های کوچک کودک می ‌تواند اعتمادبه ‌نفس او را افزایش داده و به او کمک کند تا احساس توانمندی بیشتری داشته باشد.

با انجام این اقدامات و همچنین مشورت با متخصصان، می ‌توان به کودک کمک کرد تا بر این اختلال غلبه کند و ارتباطات بهتری برقرار کند.

نحوه درمان اختلال لالی انتخابی

روش ‌های مختلفی برای درمان وجود دارند. از هنر درمانی تا بازی درمانی و درمان‌های رفتاری. درمان کودکان مبتلا به لالی انتخابی چند بُعدی است و در آن، خانواده، مدرسه و انواع تکنیک‌ های درمانی به کار برده می‌ شوند، از جمله تکنیک ‌های سایکودراما، ارتباط درمانی، رفتار درمانی و بازی درمانی.

درمان کودکان دچار «لالی انتخابی» دشوار و «طولانی مدت» است و نیاز به حوصله درمانگر و والدین دارد. برای اینکه گوشه ‌ای از این دشواری را به تصویر بکشم، تصور کنید در حال درمان کودکی هستید که پس از شش ماه ویزیت هفتگی، تازه اولین کلمه را در اتاق درمان می ‌گوید و همین تک کلمه، در این مدت، نوعی موفقیت درمانی محسوب می‌ شود و در واقع اولین قدم درمانی برداشته شده است.

سخن پایانی

اختلال لالی انتخابی یکی از اختلالات روانی است که تشخیص و درمان به ‌موقع آن می‌ تواند تأثیر قابل توجهی در بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا و خانواده ‌اش داشته باشد. در این مقاله، معیارهای تشخیصی این اختلال را مورد بررسی قرار دادیم.

تشخیص صحیح این اختلال گامی اساسی در انتخاب روش‌ های درمانی مناسب و کاهش علائم آن است. این امر به فرد کمک می ‌کند تا بتواند با اعتمادبه ‌نفس بیشتری در محیط ‌های اجتماعی و آموزشی حاضر شود و توانایی‌ های خود را شکوفا کند. از آنجا که علائم لالی انتخابی ممکن است با برخی اختلالات دیگر همپوشانی داشته باشد، آگاهی از این تفاوت ‌ها برای متخصصان و خانواده ‌ها بسیار حیاتی است.

یکی از مراکزی که در درمان این اختلال موفق عمل کرده است، کلینیک پیروزی است. این کلینیک با بهره ‌گیری از تیمی متخصص و مجرب و استفاده از روش ‌های علمی و نوین درمانی توانسته است نتایج قابل توجهی در بهبود کودکان مبتلا به لالی انتخابی به‌ دست آورد. تجربه درمان‌ های موفق در این مرکز نشان ‌دهنده اهمیت مراجعه به متخصصان حرفه ‌ای و استفاده از رویکردهای تخصصی است.

با درمان مناسب و حمایت کافی، افراد مبتلا می ‌توانند نه ‌تنها بر محدودیت ‌های ناشی از این اختلال غلبه کنند، بلکه مسیر رشد و پیشرفت خود را نیز هموار سازند. امیدواریم این مقاله توانسته باشد اطلاعات مفیدی درباره اختلال لالی انتخابی در اختیار شما قرار دهد و درک بهتری از این موضوع برایتان فراهم کرده باشد.