اختلال کلپتومانیا (جنون دزدی)؛ چرا بعضی افراد بدون نیاز دزدی می‌کنند؟

اختلاااااااببببب.اختلال کلپتومانیا (جنون دزدی) چیست؟ دلایل، علائم و روش‌های درمان

اختلال کلپتومانیا یا اختلال دزدی بیمارگونه (جنون دزدی)، نوعی اختلال روانی است که فرد را درگیر میل غیرقابل ‌کنترل به سرقت اشیای بی‌ارزش یا غیرضروری می‌کند. برخلاف دزدی عمدی که با نیت قبلی انجام می‌شود، این رفتار در افراد مبتلا به کلپتومانیا ناشی از ناتوانی در کنترل تکانه‌هاست.

در بسیاری از موارد، فرد پس از دزدی دچار احساس گناه، شرم و پشیمانی می‌شود، اما همچنان قادر به توقف این رفتار نیست. اشیای دزدیده‌ شده معمولاً بی‌استفاده باقی می‌مانند، ذخیره می‌شوند یا حتی دور ریخته می‌شوند.

اختلال کلپتومانیا اغلب هم‌زمان با سایر اختلالات روانی مانند اضطراب، افسردگی یا وسواس فکری-عملی بروز می‌کند. این اختلال نیاز به تشخیص و درمان تخصصی دارد. در این مقاله از سایت کلینیک روانشناسی پیروزی، نگاهی دقیق‌تر به دلایل، نشانه‌ها و راه‌های درمانی این اختلال خواهیم داشت.

اختلال کلپتومانیا چیست؟

اگر شما یا یکی از اطرافیان‌تان به‌طور مداوم و بدون انگیزه مالی دزدی می‌کند، ممکن است به اختلال کلپتومانیا (جنون دزدی) مبتلا باشد. برخلاف سارقان معمولی که از روی قصد و برای سودجویی دست به دزدی می‌زنند، افراد دارای این اختلال به‌طور ناگهانی و غیرقابل ‌کنترل وسوسه دزدی دارند.

در بیشتر موارد، اقلام دزدیده‌ شده برای فرد بی‌ارزش‌اند و معمولاً پنهان، اهدا یا حتی دور ریخته می‌شوند. این میل ناگهانی ممکن است با گذشت زمان شدیدتر یا ضعیف‌تر شود، اما معمولاً بدون درمان ناپدید نمی‌شود.

علت دقیق اختلال کلپتومانیا هنوز مشخص نیست، اما پژوهش‌ها نشان می‌دهند که عدم تعادل سروتونین در مغز ممکن است نقش مهمی ایفا کند. سروتونین ماده‌ای شیمیایی است که به تنظیم احساسات و کنترل رفتار کمک می‌کند. همچنین، عمل دزدی باعث ترشح دوپامین می‌شود، که احساس لذت را ایجاد کرده و فرد را به تکرار این رفتار ترغیب می‌کند.

در برخی موارد، این اختلال زمینه ارثی دارد. در خانواده‌هایی که سابقه اختلال وسواس یا کلپتومانیا دارند، احتمال ابتلا بیشتر است. شناخت و درمان کلپتومانیا می‌تواند به کنترل این رفتار و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.

علائم اختلال کلپتومانیا (جنون دزدی)

برای درک بهتر اختلال کلپتومانیا، آشنایی با علائم آن ضروری است. نشانه‌های رایج عبارت‌اند از:

• ناتوانی در کنترل وسوسه دزدی: فرد نمی‌تواند در برابر میل شدید به سرقت اشیای غیرضروری مقاومت کند.

• افزایش تنش پیش از دزدی: پیش از سرقت، فرد احساس اضطراب یا برانگیختگی دارد.

• احساس لذت لحظه‌ای: هنگام دزدی، فرد حس آرامش و رضایت موقتی را تجربه می‌کند.

• عذاب وجدان پس از دزدی: بعد از سرقت، احساس شرم، گناه و ترس از دستگیری بروز می‌کند.

• تکرارپذیری رفتار: چرخه دزدی تکرار می‌شود و فرد بارها به سرقت روی می‌آورد.

• عدم ارتباط با خشم یا توهم: این رفتار برخلاف دزدی عمدی، از روی خشم، توهم یا هذیان نیست.

• ارتباط با سایر اختلالات رد می‌شود: رفتار دزدی قابل‌توضیح با اختلالاتی مثل اختلال سلوک، شیدایی یا اختلال شخصیت ضد اجتماعی نیست.

اغلب افراد مبتلا هم‌زمان با این اختلال دچار مشکلات روانی دیگر مانند افسردگی یا اضطراب هستند. احساس گناه ناشی از دزدی نیز ممکن است مشکلات روانی جدیدی ایجاد کند یا علائم را تشدید کند.

چرا برخی افراد بدون نیاز، وسوسه دزدی دارند؟

برخلاف دزدی‌هایی که با هدف سود یا نیاز مالی انجام می‌شود، کلپتومانیا با انگیزه مالی ارتباطی ندارد. افراد دچار این اختلال، اقلام را صرفاً تحت تأثیر یک تکانه غیرقابل ‌کنترل می‌دزدند.

جالب است که ارزش مادی این اقلام معمولاً ناچیز است و ممکن است اصلاً استفاده نشوند. برخی آن‌ها را پنهان می‌کنند و دیگر به سراغ‌شان نمی‌روند، برخی دیگر آن‌ها را می‌بخشند یا به‌صورت پنهانی به محل سرقت بازمی‌گردانند.

دزدی در این اختلال معمولاً بدون برنامه‌ریزی قبلی رخ می‌دهد. حضور در فروشگاه یا فضای عمومی ممکن است ناگهان وسوسه‌ای شدید برای دزدی ایجاد کند. این تکانه اگرچه گاهی مهار می‌شود، ولی به‌مرور بازمی‌گردد و چرخه دوباره تکرار می‌شود.

شیوع اختلال کلپتومانیا؛ آماری نادر اما قابل‌توجه

کلپتومانیا اختلالی نسبتاً نادر است، اما در میان افراد دستگیرشده به‌دلیل سرقت از فروشگاه‌ها، بین ۴ تا ۲۴ درصد به این اختلال مبتلا بوده‌اند. در جمعیت عمومی، شیوع آن حدود ۰.۳ تا ۰.۶ درصد برآورد شده است (Association, 2013).

نکته جالب اینکه، زنان سه برابر بیشتر از مردان به این اختلال دچار می‌شوند. علت این اختلاف هنوز مشخص نیست و نیاز به پژوهش‌های بیشتر دارد.

درمان اختلال کلپتومانیا؛ دارو و روان‌درمانی

درمان اختلال کلپتومانیا یا جنون دزدی معمولاً ترکیبی از دارو و روان‌درمانی است. دو روش رایج عبارت‌اند از:

۱. داروها

داروهایی مثل مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) یا داروهای ضد افسردگی می‌توانند به کنترل تکانه‌ها و کاهش علائم کمک کنند.

۲. روان‌درمانی

درمان شناختی-رفتاری (CBT) موثرترین روش روان‌درمانی برای کلپتومانیاست. این روش به فرد کمک می‌کند افکار و رفتارهای محرک دزدی را شناسایی کرده و برای آن‌ها جایگزین سالم پیدا کند.

درمان به فرد یاد می‌دهد چطور تکانه‌ها را تشخیص دهد و درک کند چرا به آن‌ها پاسخ می‌دهد. درمان اختلالات همراه مانند افسردگی یا اضطراب نیز بخش مهمی از روند درمان است.

مداخله زودهنگام و درمان مؤثر از پیامدهای روانی و حقوقی جلوگیری می‌کند.

کلام آخر

اختلالاتی مانند اختلال کلپتومانیا می‌توانند زندگی فرد را در ابعاد مختلف دچار اختلال کنند. این رفتارها نه‌تنها به دیگران آسیب می‌زنند، بلکه روان خود فرد را نیز درگیر می‌کنند.

شناسایی علائم جنون دزدی و مراجعه به روان‌درمانگر، اولین گام برای کنترل این مشکل است. اگر شما یا یکی از عزیزانتان با علائم کلپتومانیا روبه‌رو هستید، کلینیک پیروزی آماده است تا با کمک تیم تخصصی و روش‌های درمانی مؤثر مانند دارودرمانی و CBT، شما را در مسیر بهبود همراهی کند.

از طریق پشتیبانی کلینیک، می‌توانید درمان را آغاز کرده و به زندگی سالم‌تری بازگردید. یا از طذیق لینک زیر به صورت آنلاین رزرو کنید.

رزرو وقت مشاوره